Zomergast Humberto Tan: een hele meneer met hart voor de samenleving
Van sommige Zomergasten weet je vooraf dat je iets gaat leren, vanwege de expertise van de persoon. Bij andere Zomergasten ben je met name benieuwd naar de mens zelf, omdat je een bepaalde intrige voelt. Bij Humberto Tan, zondag Janine Abbrings eerste Zomergast van 2022, was de stemming vooraf onbestemd: hoe interessant zou deze man worden, die als presentator bij RTL4 al zo vaak op tv is te zien, maar dan als doorgeefluik van de kennis, creativiteit en inhoud van anderen?
Wel, Tan zelf bleek een grote bron van positieve energie, met een prettige allergie voor klagen en een uitstekend werkende radar voor rechtvaardigheid. Het maakte het drie uur durende interview een plezierige avond, zonder media-incest, grootdoenerij of al te veel wereldleed. Opvallend vaak viel het woord samenleving, in de ouderwetse, opbouwende context: we zitten met elkaar in dit levensschuitje en moeten er samen voor zorgen dat niemand overboord valt.
Volgens Humberto Tan (56) draait waardevolle televisie om drie dingen: informeren, inspireren en vermaken. Zijn avond had hij navenant samengesteld, waarbij zeker de afdeling inspireren niets tekort kwam. Te beginnen met een fragment uit het onvolprezen Van gewest tot gewest met daarin Tans moeder, de uitgesproken Hilly Axwijk. Zij kwam begin jaren zeventig vanuit Suriname naar Nederland, streek met haar vier kinderen neer in de Bijlmer en werd daar maatschappelijk werker. Haar stijl: pak jezelf beet en regel je leven. In het fragment zie je hoe ze een jongen op straat aanspreekt met de tekst: "Je bent toch niet dom, ga gewoon leren!" Volgens Tan had ze 'de blik': als dingen niet gingen zoals zij vond dat het moest dan keek ze hem zwijgend en intens aan, en corrigeerde hij zichzelf.
Dankzij de zelfbewuste aanpak van zijn moeder kweekte Tan een dikke huid, was hij weerbaar wanneer mensen stickers op hem wilden plakken. Toch zal hij nooit vergeten hoe de vader van een vriendinnetje reageerde, toen deze begreep dat die zwarte jongen uit de Bijlmer het gymnasium deed en op een schaakclub zat. Het paste niet in 's mans wereldbeeld: "Daar hoor jij niet, dat is niet voor jou." Dat was ruim veertig jaar geleden, maar toen afgelopen juni Tans deelname aan Zomergasten bekend werd was eenzelfde naar gesneer van misplaatstheid hoorbaar, zelfs van collega's als Tim den Besten en Marcel van Roosmalen. Nog niet gewogen, bij voorbaat te licht bevonden. Tan: "Voor mezelf ben ik niet bang, maar als het mij al gebeurt met alles wat ik voor elkaar heb gekregen in mijn carrière, hoe gaat het dan met een jongen of meisje dat het minder voor elkaar heeft?"
Van zijn moeder leerde Tan zich van dit soort vooroordelen niets aan te trekken. Al herinnert Tan zich ook nog steeds dat ze liever niet had dat hij spullen leende van vriendjes, uit angst dat zou kunnen worden gedacht aan diefstal.
In een ding gehoorzaamde Tan moeder Hilly niet. Word nou gewoon advocaat, vond zij. Maar meester Tan koos na zijn rechtenstudie toch voor de grillige tv-wereld.
Uiteindelijk is hij toch een soort advocaat geworden, als voorzitter van de commissie Mijnals die racisme en discriminatie in het Nederlandse voetbal signaleert, en de KNVB en de overheid adviseert over inclusiviteit. Tan vertelde hoe Louis van Gaal de commissie als overbodig had bestempeld, terwijl Van Gaal als bondscoach soms beveiliging nodig had wanneer hij - volgens bepaalde fans - te veel zwarte voetballers opstelde.
'Gestaag gedrup holt de steen', zo vatte Tan zijn inzet voor een betere samenleving samen, terwijl hij er zorgvuldig voor waakte nergens mee te gaan in Abbrings uitnodigingen ook gewoon eens te klagen over al het onrecht.
Tan trakteerde op meerdere onvergetelijke beelden, met zowel mensen als dieren in een hoofdrol. Menige kijker zal de tapdansscène uit de film Stormy Weather, met de broers Fayard en Harold Nicholas, nu nog kunnen voelen in zijn of haar eigen lijf: onmogelijk zonder spierreacties te kijken naar het bovenaardse danswerk.
Dito indrukwekkend was het fragment over wat er gebeurde in Yellowstone Park, toen de wolf er werd geherintroduceerd. Doordat de herten als reactie hun leefpatroon veranderden, kreeg het groen op allerlei plekken meer kans en ontstonden veel betere leefomstandigheden voor tal van andere dieren. Tan is zelf een fervent natuurfotograaf - wiens beelden het schopten tot in National Geographic - en liet ook topbeelden zien uit The Velvet Queen, een documentaire over twee mannen die proberen in het onherbergzame Tibet het zeldzame sneeuwluipaard te vinden en te filmen. Als het dier zich uiteindelijk laat portretteren kijkt het secondenlang recht in de camera. 'De blik', niet alleen moeder Hilly had hem. Dit sneeuwluipaard leek ook een dwingende boodschap uit te zenden: hier leef ik, gun mij mijn plek.