Zo bijzonder is De Luizenmoeder niet. En toch ook wel.
Op het moment dat ik deze column aan het voorbereiden ben, is nog niet bekend wie de winnaar is geworden. Mijn gevoel zegt me dat De Luizenmoeder het gaat redden en de Zilveren Nipkowschijf 2018 in de wacht sleept. Zo niet, dan spijt het me ontzettend en was dit de laatste keer dat ik een gokje waagde. Mag Juf Ank me voor straf een tijdje in de hoek zetten.
Maar De Luizenmoeder veroorzaakte deze winter zo'n algemene deining, dat het alleen daarom al een mijlpaal is in de Nederlandse televisiegeschiedenis. Zo haalde de serie soms kijkdichtheden waarover je kan zeggen 'dat ongeveer iedereen keek'. Het voelde als jeugdsentiment: ik herinnerde me de impact van televisie toen er nog maar een of twee netten waren en iedereen alle marmotten had zien rennen en wist wat er op de lopende band voorbij was gekomen. Haartjes nat, nog even op, totdat vader zei vooruit naar bed. Dat werk.
Mijn verliefdheid op de serie komt doordat op basisschool De Klimop de kinderen heel normaal zijn, maar alle volwassen personages volslagen over de top. Zonder dat daar nou een erg diepe bedoeling achter zit. Vergelijk het met de types uit het Theater van de Lach of van André van Duin, of met een Swiebertje en Malle Pietje: karikaturen die niet per se tot doel hebben ons een lesje te leren, zelfs al zitten er het in het geval van De Luizenmoeder nogal wat onderwijzers tussen.
Nee, je kan proberen het hele huidige tijdsgewricht erbij te halen, om alle types en onderwerpen in De Luizenmoeder maatschappelijk te duiden. Maar als de makers zelf vooral praten over 'het absurde laten zien in het alledaagse' vind ik dat al bestaansrecht genoeg. De Luizenmoeder is een ongewoon goed geslaagde comedy over gewone, zich door het sociale leven rommelende mensen, zoals je ze overal om je heen kan zien. Ik herken in ieder geval veel karaktertrekken. Een snufje ome H. hier, een toefje vriendin K. daar.
Mijn favoriete aflevering is nummer 4, waarin eigenlijk niet zoveel spectaculairs gebeurt. Hoofd der school Anton de Foute lanceert weer eens een nieuwe methodiek voor de ouderavond ('de glansmethode'), is op zijn allercharmantst richting de weelderige snuffelstagiaire Bobbi ('leuk truitje'), de ouders soebatten over een het moeten betalen van vijftig cent. En de sluwe concierge Volkert maakt duidelijk wie eigenlijk de baas van de school is. Maar het is vooral juf Ank die in deze aflevering diepgang krijgt. Haar privéleven bereikt de school: Anks partner Bert komt langs om een pauze in de relatie aan te kondigen.
Deze perfect lopende episode zit vol subtiliteiten, woordgrappen en insinuaties. Alleen daarom al kan je hem gerust een paar keer bekijken. Maar het hoogtepunt is een uitbarsting van Ank, waarin ze al haar Weltschmerz aanwendt om een andere in de steek gelaten vrouw te helpen. Een scène, zo goed gespeeld door Ilse Warringa en Jennifer Hoffman, dat hij me van mijn sokken blies en ik er tranen van in mijn ogen kreeg.
Redelijk atypisch, zo'n snerpend ontroerende scène in een comedy. Maar perfect passend bij het bijzondere karakter van de hele serie. Die - mijn gevoel liet me niet in de steek - inmiddels inderdaad de prijs heeft ontvangen.
<<<Pocast Bob Kings of Pastry>>>