Tombola met de portemonnee
Vast of Variabel? Als je een tweedeling in de maatschappij wil zien, is dit haar recentste verschijning. De Avondshow met Arjen Lubach had er woensdag een even grappig als schrijnend spelletje van gemaakt: je zag tv-fragmenten van mensen die spraken over hun energielasten en moest raden welk type contract ze hadden. Moeilijk was het niet, wanneer je het verschil snapt tussen een brede grijns en een verbijsterde blik.
Een mooi fragment kwam van de site NHNieuws.nl en ging over de Zaandamse Christelijke Football Club. De slimmeriken daar betalen nog tot maart 2024 een laag tarief en hebben daarom besloten dat iedereen - ook niet-leden - gratis warm mogen komen douchen in het clubgebouw. Goal!
Ook energiehumor in Dit was het nieuws donderdag. Cabaretier Peter Pannekoek introduceerde het begrip elektriciteitsbietsers: vrienden die bij jou tv komen kijken en meteen even hun telefoon en andere electronica aan je stopcontact hangen. Ik fantaseerde over een nieuwe werkelijkheid waarin mensen van de categorie Vast dikke stroomkabels uit hun ramen hangen om hun buren van de categorie Variabel mee te laten liften op het lage tarief.
Alsof mede-pannellid Jan Jaap van der Wal meekeek in mijn hoofd. Hij gruwelde ervan dat het begrip 'moreel appel' de ronde doet. "Dan weet je, dan zijn alle alarmbellen afgegaan", somberde hij, bijvoorbeeld over dat er gebedeld moet worden voor coulance bij hypotheekverstrekkers. In het koppetje van Pannekoek duizelde het dat we het sympathiek moeten vinden dat mensen schuldhulpverlening gaan krijgen, terwijl ze natuurlijk meer hebben aan lagere tarieven. Hij gebruikte het woord debiel. En zei: "Waarom is het altijd bedrijf voor burger?" Van der Wal pleitte voor een tijdelijke dictatuur van een paar maanden waarin de energiebedrijven genationaliseerd worden. Pannekoek had applaus moeten krijgen toen hij stelde: "Vergeten wordt dat wij allemaal aandeelhouders zijn van dit land."
Ik kon ze helemaal volgen. In ieder geval beter dan de CEO van Eneco die later bij Op1 zat, As Tempelman. Hij werd ondervraagd door Sven Kockelmann die ondanks zijn reputatie als doorvrager wel wat kwesties liet liggen. Hoe kan het bijvoorbeeld dat Eneco dit jaar nog helemaal geen winst heeft gemaakt, zoals Tempelman stelde? Bij deze energiereus valt dus weinig af te romen, zoals de Europese plannen voor energiewinsten zijn. Tempelman kwam ook makkelijk weg met zijn verhaal dat de windenergie die Eneco zelf opwekt jaren geleden al is verkocht voor een - volgens de huidige normen - veel te laag tarief. Wie met die stroom nu dan wel een goede sier maakt? En of daar dan wel afgeroomd kan worden? Ik had het graag geweten.
Wel aan tafel explodeerden politiek verslaggever Thomas van Groningen en FNV'er Joost van Doesburg, omdat Tempelman sympathiek en begripvol wilde ogen maar in concreto de hand strak op de knip hield. De mannen wilden weten waarom Eneco zo moeilijk doet over het invoeren van een maximumtarief voor de normale energiebehoefte van een huishouden. Tempelman piepte over een administratieve puzzel: "Dan moeten we gaan bijhouden wat u verbruikt."
Dit leek ook mij precies wat een energiebedrijf altijd al doet. Maar Kockelmann had geen energie meer de duimschroeven nog eens aan te draaien.