Talkshowoorlog: meer van hetzelfde vs nieuwe tijden
Stelling: de spetterende herstart van 'Jinek' afgelopen vrijdag bij RTL4 - ruim 1,7 miljoen kijkers, meer dan Eva Jinek ooit scoorde bij de NPO - maakt het voor de onervaren NPO-duo's niet moeilijker maar juist makkelijker om het nieuwe praatprogramma 'Op1' vorm te gaan geven. Door de offensieve RTL-aanpak zijn ze nu definitief in de rustgevende positie van de underdog gemanoeuvreerd, terwijl Jinek misschien wel heel vroeg heeft gepiekt.
Na het triomfantelijke sfeertje aan de Jinek-tafel vrijdag gaat niemand er nog vanuit dat de nieuwe NPO-talkshow Op1 vanavond/maandag als een gelijkwaardige opponent begint. De nieuwsgierige kijkers zagen Jinek zoals ze de talkshowkoningin kennen. Ze mocht van RTL ongehinderd door reclame in alle vrijheid van start gaan, vanaf haar vaste dominante tafelpositie recht en stabiel in de camera kijkend. De show ademde branie, adrenaline en winnaarsmentaliteit. Er hing zelfs een sfeertje van 'we doen iets ondeugends' wat leidde tot veel opgewonden door elkaar gepraat en gegiechel. Het leek of de serieuzere onderwerpen (het vuurwerkverbod, de Amerikaanse politiek) meer vulling waren dan dat ze er echt toe deden. Als de show maar van start ging. Het geluid en het licht waren nog blikkig en fel, maar dat komt vast goed.
Kortom: Jinek herhaalde majestueus alles wat ze bij de NPO heeft kunnen leren op de bekende goede manier. Maar nu dan voor veel meer geld, zoals we al kijkend allemaal wel een keer gedacht zullen hebben.
Je kunt zeggen dat Jinek dus is gestart op haar hoogtepunt en nu noest zal moeten doorploegen om de favorietenrol te behouden. Waarbij het nog maar de vraag is hoe slim het écht is om reclameloos van te start te gaan. De uiteindelijk onvermijdelijke commercialwolk hangt als een zwaard van Damocles boven de toekomst: op dit moment kan Jinek nog onbelemmerd de toon zetten in haar eigen uur en zelf het programmaritme bepalen, maar pas over een paar maanden wordt haar echt de maat genomen. En ons als kijkers ook. Laten we ons straks toch als makke schapen door de reclamefuik loodsen?
Het lijkt mij een troost voor de NPO-duo's dat de concurrentie nu al de trukendoos opent om in 'de talkshowoorlog' de voorsprong te houden. Want het zou veel stoerder zijn geweest als Jinek meteen de leiding probeerde te pakken mét reclame.
Ach, u leest het al. Ik ben en blijf een kind van de verzuiling en hecht aan een publieke omroep waar het niet eens een discussie is of we wel een uur zonder reclame kunnen. Waar het uitgangspunt nog altijd is: gij zult de geïnteresseerde kijkers goed willen informeren. En het doel niet ze van reclameblok naar reclameblok te loodsen.
Maar: ieder z'n bestaansrecht.
Verder is het natuurlijk weer totaal niet in het belang van ons kijkers dat de talkshows precies tegenover elkaar zitten, om half 11. En je gedwongen wordt te kiezen naar welke zender je live kijkt. Voorlopig ben ikzelf nieuwsgieriger naar Op1 dan naar Jinek, want daar is niets nieuws aan. Daarom is mijn voornemen om eerst af te stemmen op de underdog. Ga ik daarna misschien nog wel op audiëntie bij de koningin, in de herhaling.
Al met al begint deze sobere januarimaand best bruisend zo.