Sinan Can kwam, zag en deed verslag
Al snel checkte ik of mijn scherm wellicht te donker stond afgesteld. Maar nee, Sinan Cans nieuwe docureeks Breuklijnen toonde ongefilterd de grauwe werkelijkheid van het dagelijks leven in Europa's afvoerputjes. Er flonkerden ook sterren aan het firmament. Maar veel waren het er niet.
Vier avonden achterelkaar nam Can ons deze week mee naar wijken in Parijs, Londen, Stockholm en Brussel waar hij het afgelopen jaar veel tijd doorbracht. In persberichten omschrijft BNNVARA deze gebieden als kwetsbaar. Kapot gebeukt leek vaak een betere formulering voor de armoedige buurten waarin werkloosheid, radicalisering en criminaliteit hand-in-hand gaan. Zeker de aflevering over afgetakelde flats in het Parijse Clichy-sous-Bois was zwaar deprimerend. De rotzooi in de trappenhuizen, de lamlendigheid van jonge Algerijnse bewoners ('we moeten wel stelen'), het bendegeweld. Ze lieten een niet-beantwoorde vraag gonzen: waarom heeft Parijs deze in particulier bezit zijnde gebouwen niet allang onteigend en laten slopen?
Maar Sinan Can liep er niet rond als betweter, leek in niets op die irritante ouder of vriendin die altijd precies weet te vertellen hoe jij je problemen moet tackelen. Nee, Can kwam, zag en deed verslag. Hij leefde er in schamele flatjes, legde contact met buurtbewoners, diepte verhalen op en luisterde. Zelf migrantenkind, moslim en bekend met bedreigingen uit extremistische hoek had hij weinig moeite de pijnpunten te vinden van het leven in oude buurten waar de oorspronkelijke bewoners en structuren wijken voor islamitische nieuwkomers.
Hoe rustig ook zijn benadering, op twee momenten raakte Can zwaar geïrriteerd. De ene keer tijdens een gesprek met de oud-voorzitter van de Grote Moskee van Pantin die de opruiende video verspreidde die leidde tot de onthoofding van leraar Samuel Paty. En het nog steeds verdedigbaar vindt dat hij dat filmpje plaatste. Ook leek Can te ontploffen bij een misogyne haatprediker die in Londen ongehinderd zijn anti-democratische gif kan spuwen. Schokkend, hoeveel shariarechtbanken daar opereren en hoeveel mannenbroeders zo hun vrouwen onderdrukken. Om deze aflevering zou je de serie ook Betonrot kunnen noemen: hoe kan je als democratisch land dit soort tegenkrachten toestaan?
Ik schreef het al: mijn beeldscherm oogde duister. Wat als ik mijn ogen sluit en zoek naar het licht in de serie? Dan herinner ik me patrouillerende moeders in de Zweedse avondkou. Zie de eerste zwarte politieagente in de Stockholmse wijk Rinkeby en hoop dat ze trots is op zichzelf. Dito voor die voetballende meisjes in het Brusselse Molenbeek. Waar een Belg in de buurtkroeg vertelde al dertig jaar gelukkig te zijn met zijn Marokkaanse vrouw. En waar de CEO van Google een dikke cheque overhandigde aan Ibrahim Ouassari voor zijn succesvolle tech-opleidingsbedrijf MolenGeek.
Deze Ibrahim had als buurjongen Ibrahim Abdeslam, in 2015 een van de aanslagplegers in Parijs.
Over levenswendingen gesproken.
Omdat samenlevingen nooit af en statisch zijn, blijft een essentiële opmerking hangen van pater dominicaan, professor en jongerenwerker Johan Leman in Brussel. Op zijn Belgisch bescheiden stelde hij voorzichtig aan de orde: "Zijn politici wel écht begaan met deze heel concrete mensen?" Sinan Can lijkt dat zeker.
<<<Dramadriehoek Radar>>>