Schijntreinreizen en toekomstonderzoekers

Een o-la-la stuk in Vrij Nederland, geschreven door Zweden-correspondent Anne Grietje Franssen. Zij vertelt hoe ze een tv-ploeg van de publieke omroep begeleidde, die een documentairereeks maakt over de duurzame toekomst van Europa. "In de serie reist de presentator per trein door het continent op zoek naar oplossingen voor het klimaatvraagstuk." In het echt arriveerden hij en zijn team per vliegtuig. Franssen lanceert het woord schijntreinreis.

Want of ze wel een fraai stukje Zweeds treintraject kon opsnorren, voor wat beeldmateriaal. Ze schrijft: "Gewoon, bij het ene stationnetje erin, bij het volgende er weer uit, even de drone oplaten en terug naar het hotel. Als we die tocht daadwerkelijk over het spoor zouden afleggen, legde de producent uit, werd het hele gebeuren veel te duur. De kosten van de treinrit zelf vielen wel mee, maar wie zou opdraaien voor al die uren onderweg? Nee, daar kon de omroep echt niet aan beginnen."

Ai ai ai. Van het lange verhaal spat Franssens frustratie af dat wij mensheid niet in staat zijn te handelen naar wat we heus wel weten: dat we ons koop-, eet- en reisgedrag moeten aanpassen. Allemaal, elkaar stimulerend. "Als een omroep waar wekelijks zo'n miljoen mensen naar kijken zich aanpast en uitspreekt, kunnen onze bestuurders en CEO's dat minder makkelijk naast zich neerleggen dan wanneer de buurvrouw dat doet. Wees een voorbeeld. Volg niet, maar leid. Heb principes, ook als daar een prijskaartje aan hangt en ook als dat ten koste gaat van bepaalde programma's, artikelen, uitstapjes of gemakken."

Benieuwd hoe dit verhaal landt bij de omroepmensen in kwestie. En of we daar ooit van horen. Zonder te pretenderen het zelf beter te doen. Verre van dat: ik zou een stuk schoner kunnen leven en werken, maar laat comfort en efficiëntie meestal ook prevaleren. En ook dit stuk van Franssen leert weer: hoe principiëler je je voordoet, hoe gemakkelijker je onderuit bent te schoffelen.

Moeten we de mensheid maar opgeven? VPRO's Tegenlicht scheerde maandag langs het milieuravijn via een aanpalend onderwerp: vanwaar die lege schappen in winkels, waarom worden levertijden langer en prijzen hoger? De Vlaamse toekomstonderzoeker (ook een mooi begrip) Yannick Dujardin legde uit dat van sommige apparaten de onderdelen wel uit veertig landen komen. Een situatie die kon ontstaan door de groei van de internationale handel en concurrentie sinds de jaren tachtig. Maar als dan een handelsstroom hapert door oorlog, te hoge transportkosten of boycots, dan kan een product opeens niet meer worden gemaakt.

We kunnen er in Europa dus maar beter voor gaan zorgen dat we niet zo afhankelijk zijn van de China's van deze wereld, was de teneur in Tegenlicht. En ook veel meer materialen hergebruiken, met alle milieuwinst vandien.

Architect Césare Peeren leerde als kind al van zijn vader latjes te ontspijkeren en liet zien hoe goed er valt te bouwen door bestaande sloopmaterialen te hergebruiken, hoe je heel comfortabel woont zonder dat alles gloednieuw is.

Toch oogde hij als een roepende in de woestijn. Kon ik me niet voorstellen dat we allemaal zo het roer gaan omgooien. Tenzij we wel moeten natuurlijk, omdat ons hele kaartenhuis al in elkaar is geklapt.

<<<De Sekszusjes                                                                                                     keuzes>>>