Roddel, bagger, achterklap: Arib anoniem bekritiseren wordt RTL Nieuws niet in dank afgenomen
Het opmerkelijkste stukje televisie zat woensdagavond in het RTL-nieuws. Dat berichtte over de onvrede die zou bestaan over het functioneren van Kamervoorzitter Khadija Arib. De geluiden komen van achter de schermen, vanuit de schemer: geen van de tien Haagse kopstukken die met RTL Nieuws hebben gepraat, willen hun kritiek en plein public op camera vertellen. Dan tóch je bevindingen publiceren - met op de RTL-site zelfs in de kopregel het anonieme citaat 'Ze is achterbaks' -, het zegt misschien meer over je eigen mores, dan die van je doelwit. Zelfs RTL's eigen Jinek sprak schande van de karaktermoord.
Als gewone kijker op grote afstand van de Haagse slangenkuil, is in ieder geval totaal niet duidelijk wat je met zo'n bericht moet. Moet je je opeens dom voelen dat je Arib altijd zo'n inspirerende vrouw vond? Teleurgesteld zijn? Maar louter anonieme bronnen zijn zo onbevredigend en weinig overtuigend. En heeft RTL Nieuws in Den Haag werkelijk niet één fan van Arib kunnen vinden, voor de afwisseling? Je kunt als gewone burger niets met zo'n aanpak. Want weet jij veel? Je voelt: hier wordt op een ingewijd publiek gemikt.
Op de site van RTL Nieuws valt te lezen dat Arib is gevraagd te reageren. Naar haar eigen zeggen 'toen het artikel al af was'. Arib: "Deze werkwijze overschrijdt de grenzen van de betamelijkheid zodanig dat ik met stomheid ben geslagen."
Ik check de Twitterstorm in dit glas water. Of misschien is die vergelijking niet op zijn plek: een glas water is nogal transparant, maar de machinaties die hier aan de gang zijn ogen troebel. En misschien wordt dit wel een enorme bak water. De meeste twitteraars zijn zeer verbolgen over de journalistieke aanpak van RTL Nieuws in dezen. Er komt een artikel uit de Volkskrant van 2015 voorbij, dat stilstaat bij het fenomeen dat politiek woordvoerders regelmatig overstappen naar de journalistiek en vice versa. Stephan Koole, nu chef politieke redactie bij RTL en de grote brenger van dit Arib-nieuws, is zo iemand. Hij was voorheen directeur communicatie bij het ministerie van VWS. En kwam terecht op een journalistieke post die werd verlaten door Kees Berghuis, die hoofd voorlichting bij de VVD werd.
"Van de macht controleren tot haar vertegenwoordigen - kennelijk kunnen sommige mensen die rollen moeiteloos met elkaar afwisselen. Wekt dat niet de schijn van belangenverstrengeling?", schreef Haro Kraak. "Onzin", reageerde Pieter Klein, adjunct-hoofdredacteur RTL Nieuws toen. "Koole is een professional. Je gedraagt naar je rol. RTL Nieuws doet altijd objectief en fair verslag van de politiek en dat blijven we doen."
Objectief en fair zijn momenteel geen woorden die voorbijkomen in de reacties op dit 'nieuws'. Sommige Haagse ingewijden scharen zich wel achter de kritiek. FvD-kenner Chris Aalberts: "RTL verzon het zeker niet. Dat is gewoon gelul. En nu opeens boos doen over anonieme bronnen? Iedereen in Den Haag doet eraan. Hou nou toch op." Voormalig Telegraaf-hoofdredacteur Sjuul Paradijs valt hem bij: "Inderdaad, niet roomser zijn dan de paus. Ondersteunende anonieme bronnen zijn soms onvermijdelijk. Dan telt de betrouwbaarheid en ervaring van de schrijver. Stephan Koole is al sinds begin jaren 90 kind aan huis op het Binnenhof. Met veel vlieguren."
Maar de grote meerderheid rept over roddel, achterklap, broddelwerk, bagger, karaktermoord. Zelfs aan tafel van Jinek - ook RTL - overheerste het negatieve oordeel. Het journaalitem werd herhaald en kort besproken. Politiek verslaggever Floor Bremer verdedigde het item van haar werkgever: "Alle journalistieke principes zijn toegepast en getoetst, alle namen zijn bekend bij de redactie." Tafelgast Peter R. de Vries onderbrak haar meteen, sprak over 'een toppunt van lafheid'. "Wie anoniem leegloopt heeft niets in de politiek niets te zoeken en moet maken dat hij wegkomt", vindt De Vries. En Jinek viel hem bij: "Zo kun je over iedere prominent persoon een negatief stuk schrijven, met anonieme bronnen."
Bremer pruttelde nog dat de arme redactie liever ook de bronnen had benoemd. De Vries maakte korte metten met het gepiep: "Als je niet eens één bron kan vinden die zegt: ik vertel dit met mijn naam erbij, dan is zo'n artikel gewoon niet fit to print."