Requiem voor een tafel
Vermoedelijk werd Matthijs van Nieuwkerk vanochtend niet al te chagrijnig wakker. Hem overkwam gisteren waarvan velen wel eens dromen: aanwezig zijn op je eigen uitvaart. En dat iedereen daar fijne dingen over je zegt.
Zelfs het achtuurjournaal besteedde er ruim aandacht aan: eind maart stopt 'De Wereld Draait Door', sinds 2005 dankzij Van Nieuwkerk de succesvolste talkshow van Nederland. "Het past hem als een jas, Van Nieuwkerk weet zwaardere onderwerpen als literatuur en wetenschap moeiteloos af te wisselen met sport en entertainment", klonk het lovend. Ook voormalig DWDD-eindredacteur Ewart van der Horst legde een grote krans: "Hij kan grote thema's kleiner maken, dingen in de lak zetten. Het leven wordt als het ware een beetje mooier door Matthijs en DWDD."
Helaas, het pleit is beslecht. Met zijn zestigste verjaardag in het vizier vindt Van Nieuwkerk het tijd voor iets anders. Hij wil naar de zaterdagavond en het goede nieuws is dat hij behouden blijft voor de publieke omroep. De enige juiste keuze gezien de loftuitingen woensdag: Matthijs van Nieuwkerk is publiek bezit geworden.
Of zie hem als cultureel erfgoed, ook goed. Het enorme enthousiasme waarmee Van Nieuwkerk zich de afgelopen vijftien jaar heeft gestort op maatschappelijke tendensen, de schoonheid van sport en kunst; je kunt er moeilijk omheen. Van de Zwarte Piet-discussie en #MeToo tot en met Rembrandt en robotisering van ons leven: je zat bij DWDD op de eerste rang. Zo gedreven en nieuwsgierig je bijna 2400 avonden lang verwonderen over alles om je heen: het verdient een lintje. Of op z'n Vannieuwkerkiaans: het land is hem schatplichtig.
"Nou, hij verdient er anders genoeg mee", klonk het gebrom de afgelopen jaren, tot Van Nieuwkerks eigen irritatie. De Balkenende-norm was zeker niet de juiste maatstaf voor zijn talent, maar nu eenmaal wel de afspraak in ons publieke systeem.
Na een extra geslaagde aflevering dacht ik wel eens: als die meer dan een miljoen tevreden kijkers nú allemaal een eurootje zouden storten, was het hele probleem van tafel.
Natuurlijk was niet iedere aflevering top, en maakte het programma ook vreemde keuzes. Muzikante Candy Dulfer werd woensdag bij Jinek nóg pissig over het jarenlange beleid dat muzikale optredens maar een minuutje mochten duren.
Maar de onvermijdelijke Peter R. de Vries (77 keer te gast in DWDD) gaf een onverbloemde analyse, al zat hij aan tafel bij Eva Jinek zelf: "Als ik de Grote Drie eens tegen elkaar afzet, dan zeg ik: Eva Jinek is een aardige talkshowhost, Jeroen Pauw was misschien journalistiek wel de beste, maar Matthijs heeft het meest unieke, bijzondere talent." Jinek moest even slikken, maar was het er per saldo mee eens.
En nu, DWDD zelf, moet dit format nou werkelijk op de schop? Moet dit culturele meer wel samen met de zwaan sterven? Het lijkt mij de moeite waard te bezien of dit culturele magazine, waar zo veel Nederlanders graag de avond mee beginnen, overeind kan blijven.
Een opvolger van Van Nieuwkerk moet natuurlijk de schouders kunnen ophalen over 'het vergeleken worden met'. Maar een zo succesvolle programmaformat een tweede leven gunnen, ik ben voor. Láat de wereld dan ook doordraaien, na 27 maart.
<<<De Amazone Hoog water, Ischa>>>