Over slecht verstaanbare woorden. En ongehoord mooie liedjes
Dus ik maandag helemaal enthousiast over 'Vliegende Hollanders', die nieuwe serie over de KLM. Komt er van meerdere kanten commentaar: ja goed drama hoor, maar wat was het gesproken woord slecht verstaanbaar! Zelf had ik daar geen last van, en ook mijn vaste bankzitter klaagde niet. En dat terwijl zijn gehoor toch niet echt perfect is: ik heb vaak het idee tegen dovemansoren aan te praten hier. Typisch allemaal.
Contact gezocht met AvroTros, en er kwam meteen bericht. De technici hebben echt alles gedaan om de verstaanbaarheid perfect te maken, ondanks alle vliegtuiggeluiden, zo schreef de communicatiedame. Onhandig was misschien dat precies in de allereerste scène - waarin Plesman in zee stort - het angstige geschreeuw onverstaanbaar was. Dat was zo bedoeld, maar als niet begrijpende kijker ben je dan wel meteen geïrriteerd. En de woordvoerder merkte nog iets anders op: "Er is ook het universele verschijnsel dat zodra series in de eigen taal zijn, mensen anders moeten focussen. Bij een anderstalige serie let je minder op het gesprokene, omdat je alles meeleest."
Dat is natuurlijk zo. Bij een Zweedse of Spaanse serie maakt de verstaanbaarheid niet uit; de ondertiteling vertelt toch wel wat je horen moet. Geen slecht idee om bij Vliegende Hollanders dus de ondertiteling op te zoeken, op teletekst 888 of online via het tandwieltje. Scheelt wellicht wat ergernis.
Wie geen ondertitels nodig had om volledig door te komen was dinsdag Jeroen van Merwijk in 'Volle Zalen'. De liedjesschrijver en cabaretier heeft een fatale kanker en brengt zijn laatste dagen schilderend door. En reflecterend. Hij schreef programmamaker Cornald Maas: "Waarom niet eens een 'Lege Zalen' over artiesten die ook hun best hebben gedaan, maar nooit een groot publiek haalden? Dan horen de mensjes nog eens een keer iets nieuws."
Zo, hier maakt iemand de balans op. Van Merwijk (65) heeft als cabaretier nooit het echt grote succes gehad, terwijl collega's vaak werden bejubeld om zíjn liedjes. Zo scoorde Karin Bloemen met Van Merwijks 'Apartheid es ien skone zaak'. En 'Wat zijn de vrouwen groot' werd vooral bekend door Hans Dorrestijn.
'Wat zijn de vrouwen groot/laatst lag ik op het strand/ik denk daar ligt een rondvaartboot'. Weergaloos.
Echt bitter klonk Van Merwijk niet, een beetje bitter toch wel. De schrijver van subtiele, slimme teksten als 'ik hoef je niet te zien/ik kan je dromen' vindt dat de liedjeskunst veel te weinig aandacht op televisie krijgt. En sowieso zit de tijd niet mee: "Het draait niet bepaald om het intellect momenteel, het is allemaal emotie", stelde hij vast, sec.
Terwijl ons land nu wordt geregeerd door de paniek 'we willen niet dood' telt Van Merwijk kalm zijn zegeningen. Hij is blij met het rijke oeuvre dat hij gaat achterlaten, en met zijn grote liefde Jeannette. Hij heeft met niemand oorlog, hij kan er rustig tussenuit.
En één voordeel heeft deze eindfase: iedereen vertelt hem hoe goed ze hem vinden. Er zijn aanbiedingen voor boeken, documentaires. "Een grote zegetocht, als het ware", noemt Van Merwijk het lachend.
Over een paar weken verschijnt zijn nieuwe en laatste boek. 'Kanker voor beginners' heet het. Die ziekte, hij gaat er nogal professioneel mee om.