Over hoe het leven van een blonde vrouw kan gaan
Het bericht over haar sterven stemde somber, de documentaire over haar leven maakte vrolijk. Hulde aan Cornald Maas, wiens warme portret van Martine Bijl uit 2014 maandag werd herhaald. Het was een schot in de roos. Ook omdat deze special werd gemaakt toen de zon nog scheen.
Want toen Maas allerlei collega's en naasten aan het woord liet over Martine Bijl, moest die ellendige hersenbloeding nog komen. Ze konden gewoon ontspannen en vol bewondering praten over het zondagskind, haar multitalent, haar karakter, haar charme, haar ironie, haar soms vileine sarcasme. En haar absolute bescheidenheid.
Ze verscheen dus ook niet in beeld om over zichzelf te praten. Volgens echtgenoot Berend Boudewijn zou ze naar de bioscoop vluchten, wanneer de special op tv kwam.
Het deed me even denken aan Clarence Seedorf, onze grote voetballer. Als ik hem zondag goed begreep bij College Tour, heeft hij moeite met het onbegrip voor sterrenstatus in Nederland. Ik vrees voor hem dat we altijd de voorkeur blijven geven aan de warsheid van glamour en loftrompetten à la Martine Bijl. Ach, die anekdote dat Bijl op weg naar Zuid-Afrika - voor een Hak-commercial - niet comfortabel in de business class wilde zitten, maar liever bij de filmploeg in de economy. Zo zien we het graag. Vast omdat wij dat precies zo zouden doen. Toch?
Hoe dan ook, het portret van Martine Bijl bewijst hoe blij je wordt van harde werkers die iets goeds doen met hun talenten. Misschien kunnen we van haar geboortedag een nationale Je-maakt-me-blij-Dag maken, om mensen bij leven en welzijn te bedanken voor hun bijdrage aan ons welbehagen. Bijltjesdag, maar dan positief.
De tv-avond maandag eindigde helaas wel in totale mineur qua een andere blonde vrouw. In EO's NieuwLicht sprak Tijs van den Brink met Maya. Haar dochter Mandy was ooit een gewoon fris blond meisje. Ze trouwde een aardige Egyptenaar, woonde met hem in Nederland, kreeg vier kinderen. Tot zover alles goed. Maar rond 2014 was het stel geradicaliseerd en vertrok het gezin naar IS-gebied.
En nu zit Mandy in een Syrisch kamp, met inmiddels vijf kinderen. Moeder Maya is snoeihard en ziet haar dochter als terrorist, en mede-verantwoordelijk voor Nice, Bataclan en andere aanslagen. Ze vindt dat dochterlief haar hersenspoeling op niemand kan afschuiven: ze was een volwassen vrouw met kinderen, toen ze haar keuzes maakte. "Wie rond 2014 vertrok wist precies hoe gruwelijk IS toen bezig was."
Kortom: Maya hoeft haar dochter niet meer terug. En huivert als het gaat om haar ongetwijfeld getraumatiseerde kleinkinderen. Hartverscheurend.
Tijs van den Brink sprak met deskundigen over de vraag of dit soort gezinnen terug moet kunnen komen. CDA-kamerlid Martijn van Helvert zet de deur niet bepaald op een kier. 'Trap niet in de val', is zijn boodschap. Hoogleraar psychologie Gerrit Loots was positiever, schetste hoe ex-kindsoldaten in Oeganda en Colombia toch weer functioneren in de maatschappij. "Maar dan moeten we ze omarmen, niet uitsluiten. Ieder heeft een empathisch vermogen. We moeten dat aanboren."
Misschien denkt Maya over een paar jaar positiever, maar vooralsnog spreekt ze van een nachtmerrie die nog maar net is begonnen. Over hoe een leven ook kan gaan.
<<<Ramadan Conference goedbezig>>>