Opeens miste ik een Geert Mak
Oh moeder, wat is het heet. Spontaan floepte deze regel eruit toen ik een mailtje schreef aan mijn ouderlijk huis. En meteen had ik zin in een paar afleveringen van de oude comedy met die titel. U weet wel, over het Britse leger in India, met onvergetelijke types als Rangi Ram en korporaal Gloria. Kijk, daar had je ook sergeant major Shut Up weer, scheldend op zijn mannen: 'Never in my life seen so much poofery.' Op Youtube verzuchtte een mede-fan: 'Oh the good old days waarin humor nog politiek incorrect mocht zijn.'
Lachen om Britse acties in den vreemde is op de woensdagavonden wel een stuk lastiger. De NTR zendt dan de serie 'Hoop en Wanhoop in het Midden-Oosten' uit. In vier afleveringen gaat regisseur Floris-Jan van Luyn na wie zich de afgelopen eeuw hebben bemoeid met de grenzen in het Midden-Oosten. Groot-Brittannië passeert vaak de revue. Zeker in de aflevering over 'de Europese grenzen' getrokken onder Franse en Britse regie in de periode 1916-1921. Maar ook in die over de 'Joodse grenzen' van 1948.
De oude filmbeelden in de serie maken veel indruk. Zoals een fragment uit 1920 met de Arabische machthebber Faisal, die vertrouwend op Lawrence of Arabia het gesprek aangaat met Europa. En beelden van een ontspannen, gelukkig Bagdad, nergens een tank of ruïne te zien. Toen, ooit.
"Je kan je niet voorstellen hoe cynisch ik ben over de Britten. Ze hebben mijn land verwoest en dat doen ze nog steeds", zo vatte Esmaa Al-Haideri - wier oudoom Iraks eerste premier was - haar gevoelens over de geschiedenis samen.
Geïntrigeerd kijkend naar deze verbitterde vrouw, besefte ik wat ik mis bij 'Hoop en Wanhoop in het Midden-Oosten'. Het is een groots project met veel deskundigen en ooggetuigen, maar een echte gids ontbreekt helaas. Een type als Geert Mak, die interpreteert wat we horen, de lijnen helder schetst. Die personages als Esmaa meer diepte geeft, en ook dat groepje Britse toeristen in aflevering 1. We zagen hen in Zuid-Jordanië plekken bezoeken waar rond 1918 veel is gevochten. Het ene moment lijkt de camera te willen dat ik om deze Britten gniffel, zo koloniaal zien sommigen er nog altijd uit. Maar het volgende moment herdenken ze rechtop en oprecht alle slachtoffers die zijn gevallen in de strijd, voor welke vlag dan ook. Vol respect.
Misschien moet ik maar eens ophouden te denken in goed en fout, in deze wereld. Dat kan natuurlijk ook.
Zoekend naar meer informatie zwerf ik over de interactieve webpagina's die bij de serie horen. En blijf hangen op de rubriek 'Meer dan oorlog', waarin gewone mensen uit het Midden-Oosten vertellen over hun dagelijkse leven. Daarin zijn natuurlijk veel meer dingen belangrijk dan politiek en oorlog. Zo is bodybuildster Dana uit Amman vooral bezig met haar spierbundels en dolgelukkig met haar bestaan. Een jonge architect uit Alexandrië waardeert zijn leven met een dikke tien. Al durft hij op straat geen foto's te nemen van de oude gevels die hij documenteert, hij wil niet opvallen.
De in Jericho geboren Mohammad geeft zijn bestaan net een zeventje. In 1967 vluchtte hij naar Jordanië. Bij helder weer kan hij Jeruzalem zien liggen, maar er wonen gaat niet. "Daar zou ik een 9 of een 9,5 zijn".