Op Annie M.G. Schmidt, een fijner rolmodel is er niet
Mijn heerlijk avondje was gisteren al gekomen: wat een cadeau is 'Annie M.G. Schmidt', de serie over de ironische schrijfster die ook in mijn hoofd zo veel bakens heeft verzet. Er zijn vier afleveringen in totaal - dit is week 2 - en dat is eigenlijk maar mager voor een vrouw met zo'n oeuvre. Maar ik geniet van ieder fragment, wetend: heerlijk duurt het langst. Soms denk ik even: was ze er nog maar. In dit zure tijdsgewricht zou zij ons hakketakkende volwassenen vast iets helders en humoristisch hebben geschonken.
'Annie M.G. Schmidt' wordt gepresenteerd door Jonathan van Duijn, haar kleinzoen. Heel freudiaans tikte ik dit woord echt verkeerd in: graag gaf ik Jonathan een kus om hem te feliciteren met z'n grootmoeder. In het Nederlands Dagblad vertelt de theatermaker/timmerman dat hij door de serie zijn oma voor het eerst zag als jonge vrouw. En wat voor eentje: Annie heeft flink gefeest, gedronken en gevreeën, zeker in het bevrijde Nederland net na de oorlog. Met diverse ongeplande zwangerschappen als gevolg, iets waarover Jonathan met een soort trotse stoerheid vertelt. In aflevering 1 bleef lichtelijk storend wel onbenoemd hoe het met de eerste zwangerschap - van een vriend van Annie's broer, die homoseksueel bleek te zijn - afliep. Misschien is het genoeg om te weten dat hierdoor de verhaallijn voor de musical Foxtrot werd geboren.
Hongerig makend is de serie. De interviewfragmenten doen verlangen naar het zien van de complete gesprekken met Adriaan van Dis, Ischa Meijer en Karel van het Reve. Hetzelfde geldt voor de flarden met jonge Willem Nijholt, dansend in zijn zilveren pak, Frans Halsema en Jenny Arean die 'Vluchten kan niet meer' zingen, Donald Jones knuffelend met Roekie Aronds, omdat hij haar het liefste in een doosje zou willen doen.
Zeker voor gepassioneerde kunstenaars en werkende moeders is Annie M.G. Schmidt een voorbeeld. Haar werklust was onvoorstelbaar. Zelfs naast het sterfbed van haar vader zat ze nog een gedichtje af te maken, omdat ze dat nu eenmaal had beloofd. Over samen de deadline halen gesproken. Een echte coach voor schrijvers is ze, zoals ze uitlegt dat je al die stemmen in je hoofd het zwijgen moet opleggen, omdat je voor jezelf moet schrijven, zoals jij denkt dat het leuk is.
Annie M.G. Schmidt werkte in een tijd dat woorden als verdomd, pokkekat en zelfs bil er niet doorkwamen bij de omroepcensuur, ten tijde van de Familie Doorsnee. Over die angst voor woorden zei ze iets zeer actueels: "Ik vind dat je niet door een woord op televisie geschokt mag worden. Zover moet een mens komen, dat je dat niet kúnt worden. (..) Je moet onaantastbaar zijn, niet gekwetst kunnen worden door een andere mening of door gelach. Dat is een merkwaardige kronkel in hersens die ik niet begrijp. Waarom je gekwetst voelen als iemand lacht over iets?"
Eigenlijk is ze alleen voor onze staatssecretaris Paul Blokhuis met zijn gezondheidsplan geen rolmodel: ondanks al haar gerook en gedrink werd Annie gewoon prachtig 84. Vanavond duik ik de boekenkast in, op zoek naar dat echt Annie-verhaal "De heerlijkste 5 december in vijfhonderdvierenzeventig jaar." U ook een heerlijk avondje gewenst!
<<<Sinterklaasshows uit de kast>>>