Niets is meer ver van je bed, of verjaard

De eerste beelden van 'De Amazone' waren zalig. Warme mensen loom dommelend in een hangmat, bij het zachte ritme van een zoetgevooisde Braziliaan. Hemelse muziek in een wereld vol harmonie. Maar de dualiteit in ons bestaan is nooit ver weg. Een paar minuten later ervoer je als kijker letterlijk fysieke pijn, toen in datzelfde paradijs de kettingzagen brulden. In dertig jaar gegroeid, in twee minuten om. "Tering", vloekte documentairemaakster Sandra Korstjens toen de boom viel. Maar de houthakker lachte. De wereld is dan misschien een longblaasje armer, híj honderd euro rijker. Hij mag toch ook eten?

'Mensen een gezicht geven, begrijpen waarom ze doen wat ze doen'. Dat is het uitgangspunt van Korstjens, correspondent Latijns Amerika voor onder andere RTL. Haar zondagse BNNVARA-serie 'De Amazone' gaat over de verwoestende houtkap, bosbranden, goudzoekers. sojaboeren en illegale cocaplukkers in dit grootste regenwoud van de wereld. Van zo'n aankondiging alleen schiet je al in de hoofdschuddende modus. En na de eerste aflevering blijft het koppetje in beweging.

Want zie hoe Braziliaanse milieuactivisten helpen branden te blussen, om daarna zelf van die brandstichting beschuldigd te worden. Hoor zwetende Brazilianen zuchten dat het nu wel erg warm wordt, nu het Amazonewoud - de airco van Zuid-Amerika - krimpt. De houthakker die ook wel voelt dat hij niet goed bezig is. Maar Brazilië koos Bolsonaro, een president die de cijfers over de ontbossing aan z'n laars lapt en de houthakker geen strobreed in de weg legt.

Bijna verfrissend dat je als West-Europeaan in dit verslag eens buiten schot blijft, dwaalden mijn gedachten af. Ik die zittend op de bank altijd bereid is de hand in eigen boezem te steken. Zoals: als ik karbonaadjes wil eten, moet ik tegen slachthuisscènes kunnen. Wil ik een iPhone hebben, dan moet ik beseffen dat er kinder- en slavenarbeid bestaat. Wil ik een parketvloer, dan moet ik bomen kunnen zien vallen. Alles wordt vastgelegd op beeld, vluchten kan niet meer.

Ik vroeg me ook af: hoe zouden wij Nederlanders met dat grote woud omgaan, als het van ons was? Wij die sinds 1990 op onze eigen kaalgekapte snipper allerlei dierenpopulaties met de helft verstikstoft hebben. Stel dat een Braziliaanse tv-ploeg nu bij ons komt filmen. Zagen we die Zuid-Amerikanen vast ook hoofdschudden.

Voor wie graag alles overdenkt is 'Mondo' van zaterdag ook een terugkijktip. Nadia Moussaid laat hierin kunstenaars hun visie op de wereld geven. Dit weekend was 'ons' koloniale verleden in Nederlands-Indië het grote thema. Onterecht heimwee naar de tempo doeloe werd definitief ten grave gedragen door schrijvers als Adriaan van Dis en Marion Bloem, en de witte kijk op de geschiedenis rood en zwart ingekleurd door een fotoverzameling van acteur Thom Hoffman. Het was veel te veel voor een klein uurtje, maar toch voelde deze Mondo als een grote stap richting de abolitie van het witte superioriteitsdenken.

Of je denkt: allemaal kleine programma's voor grote tobbers. De winnaars dit tv-weekend waren gewoon 'Wie is de Mol', 'The Voice of Holland' en 'Boer zoekt Vrouw'. Al stonden alle kijkcijfers wat onder druk, vast vanwege het carnaval. Zwaar weer of niet, we feesten door. 

<<<Erik Scherder                                                                                  DWDD>>>