"Nederland is geen pepernotenfabriek, Caroline"
Het werd door EenVandaag een luxeprobleem genoemd, dat zoveel kiezers tot op heden niet weten welke partij het wordt op 22 november: er zijn gewoon te veel partijen die op elkaar lijken. 'Nederland, je keuze is reuze', zou de slogan van onze democratische winkel kunnen zijn. Maar een verspilling van tijd en aandacht is het wel.
Politicoloog Roderik Rekker vertelde aan EenVandaag dat 25 jaar geleden de helft van de kiezers een maand van tevoren al zeker wist hoe ze gingen stemmen. Nu zou dat maar twintig procent zijn. Ik weet er alles van. En de diverse stemwijzers helpen niet echt: bij mij leverde dat vier partijen op waarmee ik het allemaal voor zestig tot zeventig procent eens ben. Dus wordt het daarbinnen toch een kwestie van gevoel. En poppetjes. En sfeer.
Hoe de partijen die sfeer zelf zien, kun je checken via de Zendtijd voor de Politieke Partijen. Zelfgemaakte filmpjes van dik een minuut die als strooigoed op NPO1 en NPO2 worden uitgezonden. Je moet je best doen om ze allemaal te kunnen zien. Uitwijken naar online? NPO Start geeft geen resultaat als je zoekt op Zendtijd voor Politieke Partijen. Sterker nog: de spotjes worden niet eens aangekondigd in de eigen tv-gids van NPO Start.
Bizar: we betalen die zendtijd met z'n allen.
Via NLZiet lukt het me wel ze vrijwel allemaal te zien, en wat een verschillen. M'n eerste spotje was van de BBB: Caroline van der Plas en Mona Keijzer samen voor een stal, op de tocht, met wapperende haren. Het 'spontane' gesprekje startte met een cryptische boodschap van Keijzer: "Nederland is geen pepernotenfabriek, Caroline." "Nee nee, zo'n pepernootfabriek met excelletjes en spreadsheetjes", gruwde haar gesprekspartner. Via diverse gedachtekronkels kwamen ze bij de plot: de overheid is als een buurman en dat is prima, zolang hij maar op gepaste afstand van het erf blijft. So much voor gemeenschapszin. Ik zag naast de klompen de buks al klaar staan.
Ook Denk doet aan toneelspel, maar veel grimmiger: twee grote bierdrinkende witte mannen randen een lief meisje met hoofddoek aan, in een bushokje. Er is meer opvallende beeldtaal. FvD wisselt een ouderwetse foto van keurig geklede fietsende Nederlanders af met een plaatje vol zwarte mannen op een plein vol palmbomen. En Amsterdam is uit: Rob Jetten presenteert zich in een Feyenoordshirt, Henri Bontenbal als een gewone gast uit Rotterdam-Zuid. De CDA'er blijft midden in de stad, ver van het boerenland.
Wat verder is blijven hangen, uit m'n hoofd. Van de Partij voor de Dieren moet je kiezen tussen een boswandeling of het omzagen van bos. Ja duh. De SGP-leider loopt heel ongedwongen in kostuum met stropdas in het groen bij Elspeet. De VVD-leidster lijkt content met haar carrière. Wybren van Haga toont zittend voor chique boekenkast zijn dedain voor beroepspolitici en verklaart zijn liefde aan 'echte mensen met hun poten in de modder'. 50plus doet net of iedereen tot zijn tachtigste moet blijven werken om niet te creperen. Alleen Bij1 benoemt de actualiteit in het Midden-Oosten en zegt: Vrijheid voor Palestina, nu. Volt leeft al in de toekomst en prijst 2023 als het jaar waarin we de goede richting kozen.
Hé, van GroenLinks-PvdA zag ik nog niets? Misschien toch moeilijk, een gecombineerde toon vinden. Maar we hebben nog drie weken.