Naar de verdommenis. Of net niet.
"Voordat u naar de afstandsbediening grijpt, doe dat nou even niet, want er is ook goed nieuws, er is nog hoop." Met dit desperaat klinkende zinnetje riep Winfried Baijens zijn schaapjes op niet weg te zappen, maandag aan het begin van de thema-uitzending NOS Het Klimaat: zijn we te laat? Met resultaat: meer dan 800.000 mensen bleven kijken. Een aantal waarmee de NOS zichzelf gerust mag feliciteren. Want het ging om serieuze, zware kost, geserveerd in een donkere ruimte van de universiteit van Wageningen.
Nu kun je natuurlijk ook vinden dat alle zeventien miljoen Nederlanders op het puntje van hun stoel hadden moeten zitten. Het NOS-programma haakte immers in op de klimaattop in Glasgow en de kwestie is: wordt het erop of eronder voor het leven zoals we het kennen? Niet eerder stond de wereld voor zo'n groot gezamenlijk probleem als de opwarming van de aarde. Ermee vergeleken stelt de corona-epidemie weinig voor. Die treft alleen maar mensen.
Een avondvullend programma over de klimaatcrisis op alle zenders tegelijk zou dan ook helemaal op zijn plaats zijn geweest.
Wie nu op NPO1 afstemde voor het themaprogramma zag een verdiepende opwarmer die je met meer interesse naar het nieuws uit Glasgow doet uitkijken. En ook met meer zenuwen. De getoonde caleidoscoop aan feiten, voorspellingen, meningen, ideeën, plannen en projecten deed beseffen hoe ingewikkeld het gaat worden, om met 120 wereldleiders een werkbaar reddingsplan te maken.
Ook al schieten alle thermometers glashelder de verkeerde richting op. Maar we staan erbij, kijken ernaar en lijken ziende blind. Zwijgend zag ik de reportage van Peter Kuipers Munneke, die in het Zwitserse Graubunden door een rotsige, kale vallei liep waar tot voor kort een enorme gletsjer was gehuisvest, de Morteratschgletsjer, een van de tweehonderdduizend smeltende gletsjers op de wereld.
Verbijsterend verhelderend was ook de presentatie door Emil van Oers, van het team van radioprogramma NOS op 3, over hoe snel de milieuproblemen zijn ontstaan sinds we ontdekten dat we energie kunnen halen uit steenkool, olie en gas. Wat heeft onze lieve Heer c.q. Moedertje Aarde toch bezield om ons dit speelgoed in handen te geven? Waarom werden we niet gedwongen meteen ons heil te zoeken in de hoek van de zonne-, water- en windenergie?
Maar zo is het niet gegaan. En het rondje langs de internationale correspondenten stemde weinig optimistisch. Neem China's besluit om pas in 2030 te gaan pieken qua CO2-uitstoot. En Ruslands voornemen de olieproductie op te voeren en de gasexport te verdubbelen.
Een lichtpuntje was een reportage in Malawi, over een succesvol herbeplantingsproject van een heuvel, in de strijd tegen de erosie en de CO2. De burgemeester daar legde uit hoe tegenstanders van het project werden aangepakt: wilden die boertjes toch een moestuin beginnen waar bomen moesten komen, dan jatte de projectleiding gewoon hun zaaigoed.
In de studio in Wageningen stonden de jonge studenten - veel vrouwen - waar bij ons de slimme, praktische ideeën vandaan moeten gaan komen.
