Misschien moet het Rad van Fortuin terug
Tokidoki. Al betekent het Japanse woord 'soms', het programma met dezelfde naam boeit altijd. Niet dat ik nou per se zelf zin krijg om het land te bezoeken. Waarom eigenlijk niet?
Ik moet lang nadenken over mijn aarzeling. En kan er helaas nog niet zo'n kernachtig begrip voor vinden zoals de trefwoorden waarmee taalliefhebber Cornelisse door Japan reist. Ik vermoed dat ik me er onzeker zou voelen, en te weinig verfijnd.
Vorige week had ik er niet zo'n last van. Toen was kernbegrip 'hitori-bocchi' dat zoiets betekent als 'moederziel alleen'. Cornelisse onderzocht waarom zo veel Japanners alleen wonen, alleen eten, alleen lijden. De schaamte en de sociale onhandigheid waarmee velen behept lijken te zijn, het was indrukwekkend. Zo keek Cornelisse mee bij het speeddaten, waar een bloednerveuze jongeman er niets van bakte, al had hij zo-even de cursus 'hoe praat ik met een vrouw' gedaan. Onvergetelijk.
Dit weekend zagen we veel Japanners die wél weten hoe het moet. Het kernbegrip was 'rei-wa', de naam die de nieuwe keizer aan dit tijdperk heeft gegeven, opdat zijn onderdanen 'harmonieus en vreugdevol één worden'. Dit klinkt nogal spiritueel, maar rei-wa lijkt niet zonder praktisch perfectionisme bereikt te kunnen worden. "Alles moet hier heel precies en netjes, want alles heeft belang en betekenis". Toen Cornelisse er alleen nog maar over praatte hoorde je de vermoeidheid al in haar stem.
Ze ging op een workshop 'mooi koken'. De vorm waarin de groentes werden gesneden, de kleuren van het gerecht, de perfecte presentatie in het schaaltje: adembenemend. De chef legde uit waarom: de bordjes zijn in de eerste plaats offers aan de goden, ze moeten er mooi uitzien.
Het deed dus wel even pijn toen Paulien Cornelisse uitleg gaf over onze nationale trots, de stamppot. "Dan heb je aardappels en groente en die meng je." "Dat klinkt niet verkeerd", zei de chef beleefd. Hij vroeg hoe het mengen gaat, wellicht in de hoop toch iets geraffineerds te horen. De stampende gebaren van Cornelisse deden hem verder zwijgen.
"Hoe wij thee drinken moet voor Japanners ook onbegrijpelijk zijn, met dat theezakje dat zo gedachteloos in een beker wordt gekwakt", mijmerde ze.
Ja, wij vinden het 'al snel goed'. Zijn niet zo van de rituelen. Vrijheid, blijheid. 'Als ik er maar geen last van heb'. Maar we moeten in ons land nu ook naar meer rei-wa, willen we ooit uit deze beperkte levensstijl geraken.
Het hele weekend zag ik beelden van een paar volle parken en stranden op televisie, terwijl ik in het echt in vrijwel lege bussen zat en over doodkalme perrons liep. Grosso modo zijn we volgens mij enorm gedisciplineerd.
Hoe de buitenlust gereguleerd? Hoe weet jij nou of je vandaag wel naar het strand kan of dat je de druppel bent die de emmer doet overlopen? Ik miste praktische oplossingen in de gesprekken.
Wat mij betreft komt het Rad van Fortuin weer terug. Om te bepalen dat de ene dag alle mensen met een achternaam van A tot H naar het strand mogen, de volgende dag een andere groep. Tussen 5 en 6 verliefde stelletjes op terrassen, tussen 3 en 4 de zwijgzame langgehuwden. En zo voort. Misschien geen perfect systeem, maar vast beter dan de huidige collectieve disharmonie.
<<<Tegenlicht Familiediner>>>