Michiel van Erp: "Waarom laat ik me eigenlijk beschimpen?"
Willem Parel zou roepen: niet op reageren, Rena! Maar toch even melden dat ik weer de hele week niet heb hoeven uitwijken naar Arte om mooie televisie te zien, in tegenstelling tot die lezer in de brievenrubriek een paar dagen terug. Neem De roze revolutie van Michiel van Erp, de VPRO-serie die maandag startte, online al helemaal is te bekijken en ongetwijfeld de geschiedenis ingaat als een belangrijk tv-document.
Het blijft schokkend, hoe kort geleden homoseksualiteit nog strafbaar was. Zo gaf tot 1971 het discriminerende artikel 248bis van de Zedelijkheidswet jonge homoseksuelen veel minder speelruimte dan jonge heteroseksuelen. In De roze revolutie vertelt een man hoe hij in de gevangenis belandde omdat hij zelf net meerderjarig was, maar zijn vriendje nog geen 21 jaar was. Ontucht! Terwijl als dit vriendje een vriendinnetje was geweest er geen haan naar had gekraaid.
Met beleefde spandoekteksten - 'vernietig dit artikel a.u.b. - voerden homo's in 1969 in Den Haag actie voor gelijke rechten. Een historisch moment: het was het eerste openlijke homoprotest ter wereld.
Documentairemaker Michiel van Erp (1963) was zelf nooit activistisch: het was niet nodig, anderen haalden de kastanjes wel voor hem uit het vuur. Hij omschrijft zichzelf als 'een blije homoseksueel sinds mijn twaalfde'. Maar onlangs knapte er iets. In het radioprogramma OVT vertelde Van Erp: "Twee jaar terug zat ik op het terras van een homocafé en werd weer eens uitgescholden door een voorbijganger. Normaal laat ik dat altijd maar gaan, maar opeens dacht ik: waarom leg ik me er eigenlijk bij neer dat ik word beschimpt?" Van Erp besloot ook in actie te komen, door de strijd van de LHBTIQ+-community vanaf 1969 te gaan documenteren.
De roze revolutie lijkt vooral voor die community zelf gemaakt. Zeker in aflevering 2 - over solidariteit - praat Van Erp veel over 'wij', in vragen als: wat willen we eigenlijk, onderlinge verbondenheid kweken of juist omarmd worden door de heterowereld? In een mooie sobere setting kijkt hij met jonge mensen naar oude beelden op grote schermen en probeert hij verschillen en overeenkomsten tussen de generaties te vinden. Van zwarte transpersonen - die veel geweld ervaren - wil hij weten of zij zich voldoende gesteund voelen door de gemeenschap.
Maar uiteraard gaat het vooral vaak om het gevecht tegen achterstelling door de heteroseksuele buitenwereld. Zo blikt Noud Rietman van het Aidsfonds met onverholen cynisme terug op de aidscrisis in de jaren tachtig. Een parallel met de coronacrisis is snel gemaakt: "Er was toen weinig steun van de overheid. Er gingen mensen dood in de bloei van hun leven, maar het waren maar homo's."
Over hedendaagse ellende vertelt de aimabele drag queen Victoria False: zij voert actie tegen het pesten van 'roze' ouderen in verzorgingshuizen. "Heb je het je hele leven moeilijk gehad, word je in het tehuis nog steeds uitgescholden voor teringpoot.
Gelachen wordt er gelukkig ook, zoals wanneer Victoria vermoedt dat het in het seksleven van Van Erp - al eeuwen met dezelfde partner - rustig aan gaat. "Het is in bed niet meer De Efteling", geeft die toe. Victoria: "Op een gegeven moment kom je in de Keukenhof terecht."
Ik reageer weer niet echt. Maar mooi hè, die bollen.
<<<Take a chance on me Goed Fout>>>