Lekker twijfel aan het zaaien, Frans Bromet
Wat waren Frans Bromet en KRO-NCRV nou precies aan het doen maandagavond? Ons bang maken dat die keiharde dokters onze kostbare onderdelen gewoon uit onze nog levende lichamen slopen, als ze dat willen? De 2Doc-film 'Leve de organen' had een hoog speculatiegehalte.
De nieuwe donorwet - de aanleiding voor de documentaire - is natuurlijk geen abc'tje. Vanaf 1 juli 2020 zijn wij allen in principe akkoord met het afstaan van onze organen na onze dood, tenzij we individueel in actie komen en een nee laten registeren. Of aangeven dat onze naasten het mogen bepalen. Een wet die ik zelf met gejuich begroet vanwege het simpele principe van voort wat, hoort wat: wie organen wil kunnen ontvangen in geval van nood, moet die zelf ook willen geven. Zo kan een eind komen aan het beschamende geleur om een beetje medemenselijkheid voor al die patiënten op wachtlijsten.
Bromet zit persoonlijk in een spagaat, vertelt hij in zijn nieuwe film. Zijn zwager overleed, wachtend op een donornier. Toch geeft Bromet toe aan particuliere gevoelens als 'onprettig idee dat na mijn dood mijn lichaam in stukken wordt gesneden'. Heel subtiel omschreven ja. Door in 'Leve de organen' vooral het fenomeen hersendood te bevragen, lijkt hij bezig feitelijke kaders te zoeken voor die onberedeneerde angst voor het donorschap.
Want het centrale thema in de film is: kunnen we vertrouwen op het protocol dat artsen gebruiken om hersendood te constateren? Is de checklist die controleert of 'we er werkelijk niet meer zijn' afdoende?
Het hersendood-protocol is bij wet vastgesteld op advies van ongetwijfeld reeksen knappe koppen, maar Bromet ging met zijn camera dapper op zoek naar andersdenkenden.
Zo haalt hij oud-cardioloog Pim van Lommel van stal, beroemd en verguisd om zijn boek over bijna-doodervaringen. Van Lommel vindt het fenomeen hersendood een verzonnen construct, zo hoorden we, zonder veel nadere uitleg. We zagen ook twee ervaringsdeskundigen: oud-patiënten die langs de status van hersendood zijn gescheerd, maar er gelukkig nog steeds zijn. Maar voor de camera wel speculeren: wat als het net even anders was gelopen?
Je vraagt je af: wat moeten wij nu denken? Wordt hier gesuggereerd dat veel patiënten te snel worden afgekoppeld? Gaat het om uitzonderingsgevallen of faalt de wetenschap? Zeker, Bromet paste wederhoor toe. Hij liet prof. dr. J.G. van Dijk aan het woord, neuroloog in Leiden en betrokken bij de totstandkoming van het hersendood-protocol. Maar door de arts staande voor een kast vol schedels te filmen, leek Bromet eerder een Dr. Death te willen portretteren, dan iemand die levens redt.
Enfin. Zonder meer zinvol was de getuigenis van Anjo van de Mortel. Terwijl zij als verpleegkundige vaak aanwezig was geweest bij het 'leeghalen van een lichaam', wist ze niet wat ze meemaakte toen haar eigen man hersendood werd verklaard en ze bij het uitnemen van zijn organen aanwezig was. Ze omschrijft indrukwekkend hoe het is om afscheid te moeten nemen van een warm lichaam, dat plast, voedsel nodig heeft, ademt en in feite overlijdt op het moment dat het hart wordt uitgenomen.
Goed om te beseffen: orgaandonor willen zijn is een serieus besluit. Ik blijf bij mijn ja.
<<<De toekomst is fantastisch Nieuwsuur>>>