Hoop is een kwestie van actie, weet Jane Goodall

Janine Abbring die de fascinerende chimpanseedeskundige dr. Jane Goodall (88) interviewde: verrassend genoeg hield hun gesprek in Wintergasten maar bar weinig publiek vast, maandag na Nieuwsuur op NPO2. Terwijl er niets mis is met de categorie 'oud en waardevol', zoals Tussen kunst en kitsch diezelfde avond op NPO1 met glanzende kijkcijfers bewees. De VPRO had dan ook veel meer sjeu moeten meegegeven aan het gesprek, dat oogde als een wel heel somber aftreksel van Zomergasten. Jane Goodall verdiende meer kleur.

Wintergasten duurt per aflevering half zo lang als Zomergasten, maar de opzet is dezelfde: een gast kiest een aantal beeldfragmenten die de leidraad vormen voor een wezenlijk en verdiepend gesprek over alles waar hij of zij voor staat. Dat gesprek vindt plaats aan een statische tafel, waaraan iets magisch moet gebeuren opdat de moderne mens zijn intrinsieke onrust even vergeet en zich in een magistraal gesprek laat meezuigen. Maar maandag deed het donkere en sombere decor van een wetenschapscentrum in Bournemouth - Goodalls thuisstad - kijkers blijkbaar bij voorbaat afhaken.

Ten onrechte: ga er - alsnog - voor zitten en u zult genieten van Goodalls wijze woorden. En zelfs moed vatten om ook dit jaar weer monter voorwaarts te blijven gaan. Ook al vertelde Goodall zelf zeer moe te zijn. De eerste seconden zat ze zelfs met gesloten ogen, alsof ze tot in haar diepste vezels concentratie en energie aan het opdiepen was. Abbring haakte daar mooi op in, door haar te vragen met dichte ogen het beeld terug te vinden van de jonge Jane. En daar kwam een verlegen meisje te voorschijn dat altijd volmaakt gelukkig werd van de natuur. Dat zich urenlang vermaakte in de eigen tuin of op de klippen bij zee, toekijkend hoe een vogel haar jongen vliegvlug (nieuw woord geleerd!) maakte.

Haar levensloop is bemoedigend voor iedereen die denkt dat hij slechts voor een dubbeltje geboren is. Goodall kon niet naar de universiteit, dat hadden haar ouders het geld niet voor. Maar haar gebrek aan wetenschappelijk keurslijf stelde Goodall in staat de natuur te bekijken met een open blik. En dat was precies waarom de beroemde antropoloog en paleontoloog Louis Leaky juist Goodall uitkoos om chimpansees te bestuderen in Tanzania, voor zijn onderzoek naar de menselijke evolutie.

Toentertijd vond de wetenschap dat je dieren geen 'menselijke' eigenschappen als emoties, schuldgevoelens of probleemoplossend vermogen kon toedichten. Maar Goodall wist wel beter, met haar hond Rusty als leermeester. "Iedereen met een huisdier wist dat de professoren fout zaten." En zo werd ze wereldberoemd toen ze vastlegde hoe 'haar' chimpansee David Greybeard een stok gebruikte om smakelijke termieten uit hun nest te lepelen.

Uit alles wat ze in Wintergasten vertelde leerde je Jane Goodall kennen als een vrouw die begrijpt dat je de wereld moet zien als een geheel. En dat armoedebestrijding de enige manier is om de natuur te beschermen. En dat je mensen alleen in beweging krijgt als je hun hart weet te raken. Met klimaatklevers heeft Goodall daarom niet veel: zij vindt de ontregelende acties van Extinction Rebellion een foute benadering. "Dan krijg je mensen juist tegen je", zegt ze."Ik bewandel een ander pad". En ze vertelde hoe ze maar blijft doorgaan met het geven van lezingen, praten met CEO's en het bezoeken van juist de Republikeinse staten van de VS.

Al is ze dus doodmoe. "Maar als we apathisch worden gaan we eraan", zegt ze. Haar missie is mensen hoop te laten houden. En hoop, dat is simpelweg een kwestie van actie: volgens Goodall kan wij allemaal de moed erin houden door simpele dingen te doen als vuilnis oprapen, arme mensen helpen of geld inzamelen voor Oekraïne.

Haar grote helden zijn Churchill en Zelensky, mannen die hun mensen moed in weten te spreken wanneer de situatie hopeloos lijkt. Mannen waar ze best veel op lijkt.

<<<Even vergeten                                                                                           Top 200 a go go>>>