Hoe gaat het? Mwah.
Terwijl de Chinezen de donkere kant van de maan veroveren, zette VPRO's Nationale Zwelgavond vrijdag de schijnwerper op de sombere kant van ons gevoelsleven. Laat los dat alles in je leven fantastisch en perfect moet zijn, en geef toe dat je er soms niets aan vindt. Want dat lucht enorm op.
Goede timing van de VPRO, om in deze eerste, katerige week van het nieuwe jaar vol uitslaande weegschalen, haperende voornemens en kerstboomgemis een pleidooi te houden voor imperfectie en triestigheid. Geheel in stijl was de Nationale Zwelgavond zelf ook geen rimpelloze show. Zo reageerde het publiek maar lauwtjes toen presentator Tim den Besten een nieuwe hashtag lanceerde: #mwahtoo. Het idee erachter: als iemand vraagt hoe het met je gaat, zeg dan niet klakkeloos 'goed hoor' maar zeg eventueel eerlijk 'mwah'.
De ontwapenende Den Besten ploegde dapper door. Als deskundige van dienst had hij Damiaan Denys op de bank, de psychiater en filosoof die al jaren roept dat we veel te hoge verwachtingen van het leven hebben. Er is zelfs de neiging om eenzaamheid een ziekte te noemen, leerde ik. "Terwijl eenzaamheid een normaal iets is. We hoeven niet alle leegte op te vullen met andere mensen." Of in paniek te raken als er eens iets tegenvalt. Denys haalde een mooie herinnering op. "Als we tegenwoordig uitgaan en we hebben daarvoor betaald, dan móeten we ons goed voelen. Maar vroeger, dan zat je soms een hele avond in het café, en dan was het onnozel, stom, gebeurde er niets, maar dat was dan gewoon zo."
Rapper Willie Wartaal trok met een camera door het land om de gevoelstemperatuur onder de mensen te checken. Zo sprak hij in het Groningse plaatsje Gaarkeuken met Cornelis Drijfhout. Wanneer diens gezin op vakantie gaat, blijft Cornelis thuis, plakt alle ramen af, zet de bel uit, doet de klok weg en gaat dan lekker in het donker een beetje zitten lezen en naar de Beatles luisteren. Een jaloersmakend idee, drie weken niet sociaal doen. Deze Groninger kikkert er in ieder geval helemaal van op.
In een wereld waarin je honderden keren per dag kunt checken of mensen je nog leuk vinden, ligt teleurstelling snel op de loer. Vlogger Teske de Schepper vertelde hoe kotsmisselijk ze werd van haar eigen opgewekte toontje. Hey guys! Super! Leuk! Als ze haar filmpjes aan het monteren was vroeg ze zich af: zit ik nou naar mezelf te kijken of naar een typetje? Doodmoe werd ze ervan en het roer ging om. Nu maakt ze droevige en poëtische liedjes. Weliswaar voor een kleinere doelgroep, maar bevrijd van de druk een fantastisch bestaan te moeten hebben.
Taalpuristen moeten zich er overheen zetten dat in De Nationale Zwelgavond het woord zwelgen niet meer wordt gevolgd door 'in je verdriet' of 'in je ellende'. De VPRO probeert het woord zwelgen zonder meer synoniem te laten zijn voor je overgeven aan weltschmerz. Die koers werd vorig jaar al ingezet met de VPRO Zwelgplek, een online platform waar mensen ongegeneerd kunnen somberen als protest tegen alle zelfhulpboeken en inspirerende goeroes. Je kunt er al je al je zwaarmoedige oprispingen kwijt. En luisteren naar melancholische muziek, zoals het liedje 'Moe' van wijlen Maarten van Roozendaal. #Mwahtoo avant la lettre.