Het blijft voor altijd iets verdrietigs
De intieme documentaire over abortus donderdag was er eentje om stil tot je te nemen. Al hoorde ik steeds het geschreeuw van radicale pro-lifers in mijn hoofd: wat is het toch moeilijk om bij dit onderwerp niet te oordelen over goed en slecht. Of precies te weten wat zo'n vrouw wél had moeten doen, het zo populaire gezelschapsspel deze dagen.
In 'Overtijd' (VPRO) vertellen drie jonge vrouwen het verhaal van hun abortus. Hoe ze ongepland zwanger werden en hoe dan meteen de klok gaat tikken. Snel, snel, je moet iets beslissen. Hoe ze dat ondanks de stress toch weloverwogen deden. Door - soms samen met de partner - ook proberen te visualiseren hoe leuk het leven met een kindje zou kunnen zijn. Maar uiteindelijk wisten deze vrouwen het zeker. Nee, niet nu, niet zo.
Wat vooral trof, was hun gemeenschappelijke ervaring dat een abortus niet het uitwissen van een foutje is, waarna alles weer als vanouds wordt. De impact, het schuldgevoel is enorm. Een vrouw vertelde hoe ze na haar abortus tijdens het uitgaan ontdekte dat het voorbij was, het simpelweg zorgeloos genieten. Als een gepasseerd station.
Zij had de ingreep trouwens ondergaan zonder verdoving, omdat ze wilde voelen wat ze deed. "Het blijft voor altijd iets verdrietigs, maar dat verdient het ook."
Een ander wilde geen ongepland kind op de wereld zetten vanwege woorden van haar eigen vader. 'Door jou heb ik veel gemist in mijn leven', had de man haar vaak voor de voeten gegooid. Hij werd ongewenst pa op zijn 22ste. En was duidelijk niet alleen tóen te jong om de verantwoordelijkheid aan te kunnen: harteloos om je kind op te zadelen met zulke existentiële kritiek.
Niemand kan er iets aan doen dat hij of zij geboren wordt. Maar gelukkig kunnen in ons land volwassenen veilig voorkomen dat kinderen ongewenst van start moeten. Door zelf een ingrijpende keuze te maken, en hun probleem niet naar een volgende generatie door te schuiven. Hoeveel unheimlichs zien we niet voorbij komen in programma's als 'Spoorloos' en 'DNA onbekend'?
Word dan toch niet zwanger! Het is zo gemakkelijk gezegd. Of gedacht. In een nagesprek met ervaringsdeskundigen - waaronder de maakster van de film, Tessa Louise Pope - werd gesteld dat tweederde van de ongewenst zwangeren wél een vorm van anticonceptie had gebruikt. Maar er bestaat geen pil tegen pech. Er zat zelfs een vrouw die twee keer binnen een half jaar een abortus nodig had gehad. Niemand hoefde haar te vertellen hoe stom dit klonk. "Ik heb heus opgelet, waarom ben ik zó vruchtbaar?" Ze had de tweede keer dagenlang niet kunnen nadenken van zelfhaat.
Dit nagesprek werd gevoerd door Krista en Marcelle Arriëns. Online onderzoeken zij als de 'Sekszusjes' inmiddels al twee seizoenen lang thema's als: zie ik er wel normaal uit van onderen, spijt hebben van seks en moeten we echt allemaal anaal. Een zeldzaam eerlijk en verfrissend creatief gemaakte reeks. Als gespreksleiders bij dit zware onderwerp in een serieuze setting kwamen ze helaas minder uit de verf, leken ze minder zelfverzekerd, te bedeesd.
Maar het deed geen afbreuk aan de kracht van de ervaringsverhalen, die je maar zelden hoort. En die voor veel vrouwen ongetwijfeld een wrang feest der herkenning zijn.
<<<Vroege Vogels Halsema>>>