Gedeelde ruimte, gedeelde emoties
In 2019 had collega Niels Posthumus voor deze krant een gesprek met filosoof en antinatalist David Benatar, die - kort gezegd - vindt dat we moeten stoppen met ons voortplanten, omdat je mensen het leven niet kunt aandoen. Het lijden en de pijn is te groot. Honger, rampen, oorlogen, ziekte, misdaad, wreedheid: waarom daar steeds weer opnieuw mensen aan blootstellen?
Ik denk de laatste tijd veel aan deze gedachtegang.
We zíjn kwetsbare wezentjes. Ook wanneer we zelf niet eens het echte slachtoffer zijn: we kunnen innerlijk al kapot gaan door alleen maar te horen over het leed van anderen. Zo bleek dit weekend uit de verhalen van deelnemers aan de vredelievende, vrouwelijke vredeswandeling in Amsterdam. In het NOS-journaal verklaarde een bewogen dame: "Het is de eerste keer in mijn lange leven dat ik meeloop met iets. omdat ik in mijn machteloosheid iets wilde doen." Zo te zien hoopte ze vurig op vrede in het Midden-Oosten. Ten langen leste. "Zo lang als ik leef is er daar akeligheid en narigheid."
Een jongere vrouw omschreef veler motivatie om mee te lopen: "We vinden misschien allemaal wat anders, maar we voelen allemaal hetzelfde, en dat is verdriet." Amen.
De organisatoren van de mars lieten zich inspireren door Palestijnse en Israëlische vrouwenorganisaties die elkaar nu ook opzoeken. En ze zullen blij zijn geweest met wat er eerder die zondag in Buitenhof gebeurde: jongerenimam Shamier Madhar en rabbijn Awraham Soetendorp zaten bij Twan Huys aan tafel voor een gezamenlijke oproep tot verbinding. De twee mannen keken elkaar vol liefde aan, pakten elkaars handen. Wilden uitstralen dat alles mogelijk is, als je maar wilt. Er waren natte ogen. Soetendorp sprak vol emotie de hoop uit dat de tv-uitzending zou mogen fungeren als een warme huiskamer.
En waarom ook niet? Zijn mensen niet minstens zo goed in zich mee laten slepen in positiviteit, als in negativiteit? Neem zaterdagavond de trotse Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa, toen zijn springbokken in Parijs het WK Rugby hadden gewonnen. "Als we maar samenwerken is alles mogelijk", jubelde hij. Op de straten in Johannesburg riepen dolblije mensen dat het rugby hen had verenigd, zo toonde zender News24. De mensen wílden blij zijn, hossend feestvieren, iedereen door elkaar, samen in het land dat de wereld ooit het begrip apartheid bracht. Nelson Mandela maar weer eens geciteerd: "Sport kan de wereld veranderen. Het kan inspireren, mensen verbinden op een manier die vrijwel uniek is."
Zo moet er toch ook een veel creatievere oplossing denkbaar zijn voor Israel en Palestina, dan altijd maar die pogingen via bommen en granaten. Of gesprekken, vol wantrouwen, voorwaarden, gesteggel en ego's.
Kan er inspiratie liggen in de oplossing die soms wordt gekozen als een verkeerssituatie te ingewikkeld is om te regelen met stoplichten, drempels en borden? Zoals achter het Centraal Station in Amsterdam, bij de veerponten. Waar iets is gecreëerd als een nu-allemaal-even-meewerken-zone. Waar iedere arriverende wandelaar, fietser of automobilist snapt wat de bedoeling is: afremmen, oogcontact maken, rekening houden met elkaar.
We noemen zo'n plek in onbeholpen Nederlands een shared space, lees ik. Een gedeelde ruimte. Wat is onze aardbol anders?