Eigen Volk Eerst: rondkijken bij extreem rechts

"Eigen Volk Eerst is een oordeelloze schets van de steeds groter wordende, uiterst rechtse realiteit van de samenleving. Rauw, ongefilterd en van dichtbij." Zo klinkt de eigen recensie van de Nederlandse filmmaker Sahar Meradji over haar nieuwe serie die maandag bij PowNed startte en online al helemaal te zien valt. Als ik goed keek, lukte dat van die oordeelloze benadering niet altijd. En terecht.

Maandenlang zwierf Meradji rond in kringen die gezien kunnen worden als rechts-extremistisch. Een groeiende wereld volgens de AIVD, die stelt dat onze democratie gevaar loopt omdat de kans op ontwrichtende aanslagen groeit. "Deze groepen presenteren hun ideeën als respectabel, en de aanhang en sympathie voor dit gedachtegoed neemt daardoor toe."

Enerzijds: nee, je raakt er nooit aan gewend, aan de stijl, het taalgebruik van het afkraken van onze maatschappij. Ergens in de docu komt Geert Wilders voorbij, die tijdens een recent boerenprotest stelt dat 'vijf miljoen gezinnen in de financiële problemen zitten terwijl asielzoekers in luxe cruiseschepen zich iedere dag volvreten met warme maaltijden en appeltaarten'. Anderzijds kijk ik niet meer op van wat jonge moeder Femke zegt, voorvrouw van de actiegroep Identitair Verzet: "Tien jaar geleden kon je niet zeggen 'AZC nee', nu zegt iedereen: "Ik ben het wel met je eens"."

Via Eigen Volk Eerst doet Meradji wél waarvoor velen in ons land zich deze dagen nederig verontschuldigen, nu de PVV zo groot is geworden: we hebben niet willen luisteren, we hebben de onvrede niet serieus genomen. Maar in de echt extreme hoek is de manier van redeneren vaak moeilijk te volgen. Zo vindt Femke zichzelf geen racist, waarop Meradji haar de definitie van racisme laat googelen. "Oeps, dan ben ik het toch."

Ook wordt Erik (36) gevolgd, een gescheiden Brabantse christen, ridder in de Orde der Tempeliers. Zijn schamele leven lijkt een kruistocht tegen 'het slavensysteem' waarin je als gewoon mens van de grootmachten net genoeg geld krijgt toegeworpen om niet te creperen. Erik is boos op alles. Maar verzint ze ook waar je bij staat: als hij iets leest over pedofilie op een Amerikaanse school, krijgt het Nederlandse onderwijs er ook meteen van langs, 'want wie weet gebeurt het daar ook'.

Meradji filmt de dolende ridder als hij in vol ornaat door de regen loopt in zijn flatwijk. Oordeelloos wellicht qua woorden, genadeloos qua beeld.

In Eigen Volk Eerst lijken ontwrichtende aanslagen of een gewelddadige revolutie niet aanstaande, of kreeg Meradji daarover weinig los. Wel zien we hoe op het jaarlijkse zomerkamp van de FVD-jongeren in Tsjechië zeventig uitverkoren jonge mannen en vrouwen niet alleen geestelijk, maar ook fysiek worden getraind. Sommigen tot kotsens toe: tijgeren door een veld is dan ook wat anders dan brallend biertjes drinken met de maten.

Je krijgt soms het gevoel dat mensen het fijn vinden bij een rebellenclub te horen. Zoals wanneer de voorzitter van de FVD-jongeren, Iem al Biyati, aan een bar met een andere FVD-vrouw praat over het succes van BBB. En ze schamper concluderen: "De BBB gaat net als de judassen water bij de wijn doen. En dan is het snel klaar. Die boeren die zijn over een aantal jaren gewoon weg. En dan zitten wij op de Bahama's met Forumland. Cheers!"

En doei.

<<<Laaggeletterdheid                                                                                           genderpoli>>>