Dweilen met de kraan open?
"Heb je naar aanleiding van deze tv-uitzending hulp nodig of behoefte aan een gesprek, bel dan Mind Korrelatie", zo eindigde iedere 100 dagen in je hoofd, dus donderdag ook de laatste aflevering. Bellen is gelukkig niet nodig, maar ik heb na het zien van de indringende VPRO-serie wel behoefte nogmaals te schrijven over dit stageproject van Nicolaas Veul en Tim den Besten in de geestelijke gezondheidszorg. Bij wijze van dankwoord aan makers en medewerkers, maar ook omdat er vragen blijven rondzweven in mijn eigen psychische centrum.
Vooral over de grote, maar grotendeels onbesproken rol die drank en drugs spelen. Op beide afdelingen van waar Veul en Den Besten meedraaiden - een besloten en een minder zware van kliniek De Grote Beek in Eindhoven - hebben veel cliënten een verslavingsproblematiek, hoorden we. Sowieso roken de meesten zich te pletter, wat de adrenaline al flink aanjaagt. Maar na een weekendverlof komen bewoners soms helemaal stuiterend terug op het honk, omdat ze dan echt de mist in zijn gegaan.
Ook op het terrein rond de instelling schijn je heel simpel aan drugs te kunnen komen, als we bewoonster Geertje mogen geloven. "Dit is een junkenhol", zegt ze, duidend op de directe omgeving rond de kliniek. De buitenwereld bereiken is voor cliënten met een eigen telefoon geen probleem. "Alle nummers van mijn dealers staan er nog in", vertelde Mayte.
Hoevaak is zo'n kostbare en arbeidsintensieve behandeling dan niet dweilen met de kraan open? Of moet je zeggen: tja, met het elimineren van al die verleidingen los je het onderliggende probleem niet op, deze mensen moeten kunnen functioneren in een wereld die vol verleiding ís? Maar hoe kom je tot je positieven als je steeds weer wazig bent? Hoe het precies zit met deze kip en dit ei: als farmaceutische leek wil ik daar best meer over horen.Of neem Geertje, die 's avonds een slaapmiddel neemt. Waar slikt ze het mee weg? Met een blikje energiedrank. "Ik drink eigenlijk alleen maar energiedrank." Begeleider Nicolaas Veul wist ook niet wat hij zag. Het lijkt me dat de hele maatschappij prima zonder deze energiebommen kan, maar dit soort mentale klinieken toch helemaal?
Ze noemen het in De Grote Beek trouwens zucht hebben, als lichaam en geest smeken om een nieuwe dosis drank of drugs. Ook al zo'n mooi zacht begrip.
Enfin, 100 dagen in je hoofd draaide vooral om het respectvol behandelen van de psychisch gekwelde medemens. En de beelden maakten trots en bedeesd tegelijk. Zo ziet een beschaafd land er dus uit. Daarin doen iedere ochtend hoog opgeleide mensen zonder morren de schoonmaak van kamers, die gedurende de nacht steevast in een ontlastingparadijs veranderen. Om daarna met eenzelfde stoïcijnsheid ook te proberen ieders hersenskronkels op te ruimen.
Althans, als je het geluk hebt een plekje te krijgen. Maar dat is weer een heel andere kwestie.
Ik was blij donderdag nogmaals de vrouw te zien die ik in mijn hoofd 'mijn vriendin' ben gaan noemen, een vrouw die altijd keihard aan het zingen is. Deze keer klonk In de mallemolen van het leven, draai je allemaal je eigen rondje mee. Oké, mijn vriendin zong 'steentje' in plaats van 'rondje'. Toch was het een perfecte afsluiter voor een dito serie.