Docu over Boris Johnson: karaktermoord. Maar wie begon?
We blijken totaal verkeerd opgevoed, met uitdrukkingen als 'eerlijk duurt het langst' en 'brutale mensen hebben de halve wereld'. Brutale mensen hebben de héle wereld, zo maakt de Andere Tijden-special over Boris Johnson duidelijk. Een man die al tientallen jaren wegkomt met leugens, en nu een heel land met zich meeneemt.
Oftewel: je kon woensdag niet anders dan cynisch en zwijgend op de bank achterblijven, na afloop van 'Boris in Brussel'. De film laat zien hoezeer Johnsons persoonlijke succes is genesteld in Europa, met een koekoeksjong als resultaat.
Johnson werd in New York geboren, met Turkse, Franse, Duitse en Britse genen. Een deel van zijn jeugd bracht hij door in Brussel: vader Stanley was er topambtenaar bij de EU en later lid van het Europees parlement. Als schooljongen op Eton College ontwikkelt Boris een extreem imago, blijkbaar om populair te worden. Hij gaat geaffecteerder praten dan de Britste Brit, en strooit met Latijnse uitdrukkingen. 'Een mini-Winston Churchill', typeert Guardian-journalist John Palmer hem. Palmer ontmoette Johnson in Brussel, waar deze als 24-jarige correspondent werd voor de Daily Telegraph, na te zijn ontslagen bij The Times vanwege liegen: Johnson verzon voor zijn artikelen hij zelf de citaten.
Ook anderen die hem in Brussel meemaakten halen herinneringen op. Ze omschrijven hem als een man met enorme driftbuien, en als een journalist die geen vragen stelde, gewoon overal tegen was. Iemand die niet graag samenwerkt, anderen als bedreigend ervaart. Een post-puberale, eeuwige corpsbal.
Kern van Johnson's succes was dat waar in Brussel de meeste journalisten eurofiel waren, hij ervoor koos juist cynisch te zijn. Wat natuurlijk zijn grote recht is, maar Johnson geeft zelf toe zijn euroscepsis wel heel dik te hebben aangezet door werkelijk alles van 'Brussel' te ridiculiseren en als slecht te bestempelen. Hij vertelde in 2014 hoe hij een standaard begintekst had voor zijn artikelen: "Groot-Brittannië stond gisteren weer alleen toen in Europa werd gesproken over...." En dan kwam er vaak een grotendeels gefantaseerd verhaal over bijvoorbeeld een verbod op kromme bananen of op serveersters met décolletés.
De Britse lezers met hun voorliefde voor raar en negatief nieuws móesten wel het idee krijgen dat men in Brussel volledig van het pad af was. En wat een schande het was om met dat Europese volk deals te moeten maken.
Toch wordt in de film de kritiek op Johnsons gemanipuleer uiterst mild geformuleerd. Neem de oud-woordvoerder van de Europese Commissie, Nico Wegter, die over de leugenachtigheid van Johnson zegt: "Als je stelselmatig onwaarheden gaat vertellen, dan is dat toch een beetje in strijd met de ethiek van de journalistiek zou ik zeggen." En oud-Europarlementariër Hanja Maij-Weggen is de keurigheid zelve als ze spreekt van 'een rare kwibus die niet serieus genomen moet worden'.
Evenwel laat de documentaire helemaal niemand aan het woord die een fan is van Johnson en hem wél een goede politicus vindt. Pleegt 'Boris in Brussel' daarmee karaktermoord? Misschien, maar dan gaat de uitdrukking 'boontje komt om zijn loontje' op: Boris Johnson zelf is nu al drie decennia bezig het karakter van Europa te vermoorden