De M van empathie
Veel nagedacht over het fenomeen empathie deze week. Het begon dinsdag tijdens een autorit, met NPO1 op de radio. Binnen een halfuur kromp mijn hartje drie keer ineen vanwege weinig subtiele journalistiek.
Van een vriendin die weduwe werd heb ik geleerd dat je niet op ieder moment, bijvoorbeeld tijdens het werk, plompverloren kan informeren 'hoe het nou is', duidend op het Grote Gemis. Je katapulteert iemand dan onvoorbereid zo maar terug naar die snijdende pijn van binnen en dat kan een mens uit het lood slaan.
Zo leed ik tijdens de autorit mee met voetballer Regi Blinker die aan de telefoon was gevraagd omdat Stanley Menzo is benoemd tot coach van het Surinaamse voetbalelftal. Leuk nieuws, maar de opgewekte interviewer - Jurgen van den Berg van Omroep MAX - had op zijn lijstje staan: ook even de crash van 1989 aanstippen. Bij de SLM-ramp kwamen toen 176 mensen om het leven, onder wie veel Surinaamse voetballers. Je voelde hoe de herinnering erin hakte bij Blinker, terwijl het interview dit drama helemaal niet nodig had.
Daarna was er een Syrische vluchtelinge, die vertelde sinds 2011 niets meer te hebben vernomen over haar broer en vader. Van den Berg stond er een paar seconden bij stil, zo van 'zwaar hè, ik kan het me heel goed voorstellen' maar hup, het gesprek moest doorrrr.
En toen nog op het journaal een bericht over een veroordeelde moordenaar die zijn vriendin had gewurgd met een verlengsnoer. Zo'n detail, dat beeld, waarom? Maar oké, misschien ligt het aan mij, ben ik een watje aan het worden.
Een compliment kan gelukkig eens naar Margriet van der Linden, die dinsdag een goed invoelend gesprek had met Mohamedou Ould Slahi, de man die 14 jaar lang onschuldig in Guantánamo Bay zat. M zweeg wanneer ze moest zwijgen en liet de Mauritaniër alle ruimte zich te ontvouwen tot een mooie persoonlijkheid, die als een poëet kon beschrijven hoe hij was gemangeld. "Heb je wel eens gevoeld dat je hart zo wordt gebroken, dat je je lijf ook wilt breken om lichaam en geest in balans te brengen?"
Zijn boodschap was dat we van Nederland moeten houden, omdat vrij en veilig leven hier vanzelfsprekend is. "Als ik een vis was, zou Nederland mijn zee zijn", zei Ould Slahi. Bijzonder hoe juist buitenstaanders je kunnen helpen met meer waardering naar je eigen plekkie te kijken.
De hoofdprijs empathisch converseren gaat deze week naar Raven van Dorst. Let op: hier volgt mijn eerste poging schrijven volgens de genderneutrale grammatica. Woensdag startte een nieuwe reeks Nachtdieren en daarin is Van Dorst helemaal in hun element. Want hoewel hen op het eerste gezicht overkomt als een ongeleid, luid projectiel, heeft Van Dorst een geweldige radar voor pijnpunten en oud zeer. Alsof Onze Lieve Heer hun daarom expres midden in de nacht in Breda liet aanwandelen tegen een militair verpleegkundige met PTSS, een fragiele camperbewoonster met een duif aan een touwtje, een dappere man op een homo-ontmoetingsplaats en een autistische verzamelaar met duizenden cacteeën.
Er ontstonden stuk voor stuk respectvolle gesprekken: Nachtdieren is Van Dorst op hun lijf geschreven. Enige kritiekpunt: het zit tegenwoordig veel te vroeg op de avond. Terwijl je het het best bekijkt na middernacht, op een klein schermpje in het donker van je bedje. Voor nog meer gevoel voor de medemens.