De jurk, het scheepswrak, de tuinslang en de museumdirecteur
Het is nog niet eenvoudig partij kiezen in De jurk en het scheepswrak, de NTR-serie over de vondst van een rijk gevuld scheepswrak bij Texel. Met als topstuk een unieke japon die eeuwen zeewater heeft overleefd. Kies je voor de vrijbuiters van het waddeneiland die de onderzeese schatkamer hebben opgedoken in 2014, en veel spullen - eerst - zelf hielden? Of pas je beter bij de lui van 'de overkant', de erfgoedprofessionals met hun diploma's, eigendomsregels en protocollen? Ik klots heen en weer in deze nieuwe strijd der rekkelijken en preciezen. Maar zie gelukkig een derde optie.
Wat een hartstochtelijke geschiedenis is De jurk en het scheepsramp. Het zou me niet verbazen als de driedelige serie van Texelaar Arnold van Bruggen aan vele buitenlanden verkocht gaat worden: hij zit vol universeel tot de verbeelding sprekende gebeurtenissen. Zoals het moment dat de vinders die kostbare jurk eerst maar eens lekker schoonspuiten met de tuinslang. En een ander eeuwenoud stuk stof in de wasmachine stoppen en in de zon laten drogen.
Om dan te zien hoe uiterst voorzichtig de professionals de jurk tegenwoordig benaderen: de botsing der culturen is duidelijk.
Toch begrijp je al snel beider DNA. Neem de ruwe bolsters van de Texeler duikclub, waarvan sommigen me aan een oma doen denken die ook bennen zei in plaats van zijn. "D'r bennen een berg wrakken nog goed bewaard gebleven, want die bennen gauw ingezand." De zee is de habitat van deze duikers, jutten zit in hun bloed. Sinds mensenheugenis profiteert het ruige eiland van wat het water brengt, er is niets nieuws onder de zon.
Maar het liefdevolle werk van de wetenschappers is ook zo mooi. Neem wat Petra Doeve kan. Ze is dendrochronoloog, iemand die de jaarringen van oud hout kan lezen. En zo weet uit te vogelen in welk jaar de boom is gekapt waarvan een scheepsbalk is gemaakt.
Een vraag is wel: hoe ver moet bewaardrift gaan? Stel mijn huis verdween morgen onderwater en werd over drie eeuwen herontdekt. Zou de inhoud van al mijn uitpuilende bureauladen dan in een archief moeten belanden? Dat kan toch niet. En ik denk even terug aan die lange vakantiedag waarop ik in het zoveelste Toscaanse kerkje naar Maria stond te staren. Twee Amerikaanse toeristes kwamen binnen, wierpen een blik, constateerden: "Mwah, it's only gothic" en vertrokken meteen. Dank dames, jullie woorden helpen me sindsdien om snel door te lopen wanneer weer een zaal vol iconen of potscherven dreigt. Dan maar even een cultuurbarbaar.
Zo vermoed ik dat de erfgoedbewakers de Texelse duikers stiekem ook wel eens dankbaar zijn, omdat ze al die schatten snel en onbekommerd van de ruige zeebodem hebben gehaald, zonder procedureel gedoe. Want misschien heeft de jurk wel wat averij opgelopen door die tuinslang, inmiddels houdt de vondst vele onderzoekers al jaren van de straat.
Zoals het gaat in het leven. Water bij de wijn. Linksom, rechtsom. En daarom geniet ik in de serie vooral van Corina Hordijk, de directeur van museum Kaap Skil. Ze kent haar pappenheimers, aan beide kanten van de Waddenzee. En heeft vakkundig geschipperd en gelaveerd tot ze haar doel bereikte: een eilandmuseum met in de collectie een object zo uniek als de Nachtwacht.
Zo is Hordijk misschien wel de grootste schat die je op Texel kan vinden.
<<<Dag en Nacht passionele Pasen>>>