Afstand nemen én betrokken raken, met Langs de nieuwe zijderoute
BBB beheerst de kolommen, en begrijpelijk. Maar het is ook navelstaren in het kwadraat denk ik, pratend met een Nederlandse vriend in Frankrijk. Een land zo dichtbij, maar als ik hem vraag wat het Franse woord voor stikstof eigenlijk is, blijkt dat hij dat nog niet heeft opgepikt via krant of tv: de milieueffecten van azote spelen er in het nieuws nauwelijks een rol.
Altijd goed, mentaal even afstand nemen van onze eigen snipper. Zoals ook goed lukt met Jelle Brandt Corstius en Ruben Terlou, zondags in Langs de nieuwe zijderoute.
Al bekeek ik de eerste twee afleveringen pas gisteren. Aarzelend, misschien bang dat de nieuwe serie van de kenners van Rusland en China 'meer van hetzelfde' zou opleveren. Maar ik ben meteen genezen: de reeks is opnieuw een aanrader als je wilt begrijpen hoe de wereld eruitziet vanuit Azië. Waarom veel mensen daar de nostalgie van Poetin naar het oude Sovjet-rijk delen. En meer heil van China verwachten dan van het Westen, als het gaat om welvaart.
Ook het net aangekondigde bezoek van Xi aan Poetin volgende week: ik merkt dat het me extra interesseert dankzij de serie.
Die begon in Oezbekistan, waar Brandt Corstius en Terlou bij een topconferentie waren van louter Aziatische leiders, waaronder Xi en Poetin. De glitter en glamour van de vergaderlocatie stond in schril contrast met volgende beelden uit voormalige Sovjet-republieken. Na de val van de USSR kwam het leven daar vaak tot stilstand. Zoals Brandt Corstius ziet in een mijnstadje in Kirgizië - een steenkolendorp aan letterlijk een doodlopend spoor - en ook in Oezbekistan, waar vroeger de grootste uraniummijn van de Sovjet-Unie operationeel was. Het oord is nu een walhalla van vergane glorie, waar de achterblijvers hun waardigheid proberen te behouden tussen de verroeste tuinhekken, met brokkelige gebitten en oude auto's. Zoals de oud-directeur van de uraniummijn, die vertelt hoe na het zelfstandig worden van Oezbekistan niemand wist hoe het verder moest met zijn bedrijf. Een functionerend rijk viel uiteen, er kwam niets voor in de plaats. "Erger dan rampzalig", aldus de man, die zo te zien een nieuwe Sovjet-Unie meteen zou omhelzen.
Ontroerend was de ontmoeting van Terlou met een mooie Pakistaan, die een kerkhof beheert waar Chinese arbeiders begraven liggen. Zij stierven in de jaren zeventig bij de aanleg van een autoweg door de bergen op de grens van China en Pakistan. Een zeer belangrijke weg voor de regio: de baas van de begraafplaats heeft dan ook niets dan respect voor de mannen die er hun leven voor gaven. President Xi overhandigde de consciëntieuze beheerder persoonlijk een belangrijke medaille als beloning, de Vijf principes van vreedzame samenleving en vriendschap-Award. Een foto van de plechtige ceremonie uit 2015 hangt als een reliek aan de muur. Hoe kan je niet blij zijn voor deze man?
Aflevering 2 is veel grimmiger, draait om mensenrechten en hoe je in landen als Oezbekistan en Tadzjikistan als kleine man of vrouw kan worden gedwongen tot een levensgevaarlijke dienstplicht, of tot levenslange ellende in het huishouden van een vijandige schoonfamilie.
Wat draait het in Nederland dan slechts om de rafelranden van een fatsoenlijke, sociale maatschappij. Gelukkig.
<<<Egbers bij Khalid Rutte bij VI>>>